Ο ΛΕΝΙΝ ΚΑΙ Η ΝΕΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ

ΣΤΑ 2.500.000 ΑΠΕΡΓΩΝ ΤΩΝ ΑΠΕΡΓΙΩΝ ΤΗΣ 12ης ΔΕΚΕΜΒΡΗ 2007 ΚΑΙ 13ης ΦΛΕΒΑΡΗ 2008

«ο Λενινισμός είναι γνήσια απελευθέρωση από τις φορμαλιστικές προκαταλήψεις ,
από τον ηθικολόγο δογματισμό, απ’ όλες τις μορφές διανοητικού συντηρητισμού που προσπαθεί να δέσει την θέληση για δράση»

( Λ. ΤΡΟΤΣΚΙ : «Νέα πορεία»- «ΑΛΛΑΓΗ»- 1980 –σελ: 58)

Την χρονιά που μας πέρασε κλείσαμε 90 χρόνια από το γεγονός που σημάδεψε την ιστορία του 20^ου αιώνα. Από το γεγονός της μεγάλης οκτωβριανής επανάστασης, της πρώτης επανάστασης που οι καταπιεσμένοι πήραν- έστω και για λίγο- την εξουσία από τα χέρια των καταπιεστών τους. Οικοδομώντας για 70 ολόκληρα χρόνια ένα υβριδικό μετακαπιταλιστικό καθεστώς/ κράτος που εμπεριείχε συγκρουσιακά και ανταγωνιστικά στοιχεία από τον καπιταλισμό αλλά και από τον σοσιαλισμό, ως ένα μη αναπτυγμένο κομμουνισμό.

Αυτό το υβριδικό μετακαπιταλιστικό καθεστώς/ κράτος έπαψε να υπάρχει 20 χρόνια πριν με την πλήρη επικράτηση των φιλοκαπιταλιστικών δυνάμεων απόρροια της απαξίωσης των οραμάτων της κομμουνιστικής επανάστασης/ ουτοπίας. Την απαξίωση βέβαια του κομμουνισμού ως μια κοσμική θρησκεία και κρατική ιδεολογία και ουδόλως ως η πραγματική κίνηση που αίρει την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων. Ως την διαρκή τάση χειραφέτησης του ανθρώπου από τον κόσμο της αναγκαιότητας.

Η μορφή που κυριάρχησε πριν, κατά την διάρκεια της Οκτωβριανής επανάστασης και στα πρώτα χρόνια της σοβιετικής εξουσίας και έγινε ένας από τους «άγιους» της κομμουνιστικής θρησκείας και μυθολογίας είναι ο ΛΕΝΙΝ.

Ο ΛΕΝΙΝ κατέληξε ένας «άγιος» της κρατικής ιδεολογίας των εκμεταλλευτικών καθεστώτων του «υπαρκτού σοσιαλισμού» αφού πρώτα- σύμφωνα και με λόγια του ΣΛΑΒΟΪ ΖΙΖΕΚ- κατάφερε να αποσπάσει την θεωρία του Κ ΜΑΡΞ από το αφετηριακό πλαίσιο της και να την μεταφυτεύσει σε μια άλλη ιστορική στιγμή(www.enet.gr/online/online_text?dt=25/07/2004&c=110&id=583982...). Με τα λόγια του ίδιου του ΣΛΑΒΟΪ ΖΙΖΕΚ: « Ετσι, με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο ο απόστολος Παύλος και ο Λακάν επανεγγράφουν την αρχική διδασκαλία σε ένα διαφορετικό πλαίσιο (ο απόστολος Παύλος επανερμηνεύει τη σταύρωση του Χριστού ως θρίαμβό του και ο Λακάν διαβάζει τον Φρόιντ μέσα από την οπτική γωνία του Σοσίρ), ο Λένιν μετατοπίζει βίαια τον Μαρξ, αποσπά τη θεωρία του από το αφετηριακό της πλαίσιο, τη μεταφυτεύει σε μιαν άλλη ιστορική στιγμή και έτσι την καθιστά ουσιαστικά οικουμενική»( www.enet.gr/online/online_text?dt=25/07/2004&c=110&id=583982...). Αυτό που κάνει τον ΛΕΝΙΝ πραγματικά σπουδαίο είναι η ασυμβίβαστη θέληση και εμμονή του να παρέμβει στην πραγματικότητα στην «κατεύθυνση … της υιοθέτησης της σαφούς ριζοσπαστικής θέσης με βάση την οποία είναι δυνατόν να παρεμβαίνουμε, έτσι ώστε η παρέμβασή μας να αλλάζει τις συντεταγμένες της κατάστασης»( www.enet.gr/online/online_text?dt=25/07/2004&c=110&id=583982...)

Ένας επαναστατικός πραγματισμός που είχε ως βάση την αντίληψη πως « καλό είναι ο,τι υπηρετεί το προλεταριάτο, κακό ό,τι το βλάπτει»( ΖΑΚ ΕΛΛΥΛ- Οι διάδοχοι του Μαρξ – «ΝΗΣΙΔΕΣ»- 2007 σ:72) που είχε ως αποτέλεσμα αυτό που έγραψε ο Γ. ΛΟΥΚΑΤΣ: «Το μεγάλο έργο που έφερε σε πέρας ο Ρώσικος μπολσεβικισμός ήταν ότι με αυτόν ξαναπήραν σάρκα και οστά η συνείδηση του προλεταριάτου και η ιστορική παγκόσμια αυτοσυνειδησία του για πρώτη φορά μετά την κομμούνα του Παρισίου.»( Γ.ΛΟΥΚΑΤΣ-«Τακτική και Ηθική» - «ΓΡΗΓΟΡΗΣ»- 1982 σ: 94).

Φυσικά από την άλλη είναι γνωστή και από πολλές πλευρές η κατηγορία ενάντια στον ΛΕΝΙΝ και τον Λενινισμό ως η καρδιά του Σταλινισμού. Η συγκεκριμένη θέση γενικά γνωστή: Απέναντι στην ελευθεριακή αντίληψη του ΜΑΡΞ για τον πολιτικό αυτοκαθορισμό και την αυτοκυβέρνηση των εργαζομένων παραγωγών ο ΛΕΝΙΝ αντιπαραθέτει τη συντηρητική γραφειοκρατική θεωρία του περί «Κόμματος πρωτοπορίας του προλεταριάτου» του κόμματος φορέα της επαναστατικής θεωρίας και οδηγού της πράξης για την κατάληψη εξουσίας από την πλευρά των μπολσεβίκων εξ ονόματι της εργατικής τάξης και των καταπιεσμένων.

Σύμφωνα με αυτή την τόσο διαδιδόμενη αντίληψη το ιεραρχικά δομημένο κόμμα νέου τύπου γίνεται σαφώς μια αποτελεσματική μηχανή αλλά και επικίνδυνη για τα συμφέροντα των παραγωγών -πολιτών από την στιγμή «που επικεφαλής του(κόμματος νέου τύπου) δεν είναι μια προσωπικότητα ισχυρή και έντιμη όπως ο ΛΕΝΙΝ, ικανή να αναγνωρίσει τα λάθη της , το κόμμα γίνεται εξουσιαστικό/ αυταρχικό…[Δίχως όμως να ταυτίζει το επαναστατικό μεγαλείο του ΛΕΝΙΝ με τους γλοιώδης γραφειοκράτες καθώς αναγνώριζαν την επαναστατική μεγαλοσύνη του τελευταίου γράφοντας:]….Στο τέλος της ζωής του(ο ΛΕΝΙΝ) έχοντας συνειδητοποιήσει αυτόν τον κίνδυνο, ο Λένιν επέστησε την προσοχή σε ορισμένες παρεγγλίσεις, κυρίως γραφειοκρατικές…»( ΖΑΚ ΕΛΛΥΛ- Οι διάδοχοι του Μαρξ - «ΝΗΣΙΔΕΣ» -2007 σ:75).

Ενώ και πάλι- σύμφωνα με τους επικριτές του- σε αντίθεση με την θέση του ΜΑΡΞ και ιδίως της ΡΟΖΑ ΛΟΥΞΕΜΠΟΥΡΓΚ για την αποδυνάμωση της κρατικής εξουσίας προς όφελος και για την άνοδο του συστήματος της άμεσης δημοκρατίας των παραγωγών πολιτών, ο ΛΕΝΙΝ προτείνει τον οργανωτικό- πολιτικό και οικονομικό συγκεντρωτισμό, αντίστοιχο της λογικής των μεγάλων τραστ. Οικοδομώντας ένα κρατικό καπιταλισμό, έχοντας ως πρότυπο του την βιομηχανική Γερμανία. Όπως γράφει και ο ίδιος: «Μόνο η ανάπτυξη του κρατικού καπιταλισμού, μόνο η προσεκτική οργάνωση του έργου της καταγραφής και του ελέγχου, μόνο η αυστηρότατη οργάνωση και πειθαρχία στη δουλειά θα μας οδηγήσουν στο σοσιαλισμό. Και χωρίς αυτό δεν υπάρχει σοσιαλισμός»( Β.Ι. ΛΕΝΙΝ: «Τα άμεσα καθήκοντα της σοβιετικής εξουσίας» - «ΕΙΡΗΝΗ»- 1975 σ: 82 ).

Ένα γεγονός που καθόρισε την επικράτηση των αντεπαναστατικών τάσεων ήδη από την δεκαετία του 20 πάνω στις επαναστατικές τάσεις, μεταλλάσσοντας την σοβιετική εξουσία σε μια ταξική/εκμεταλλευτική κοινωνία με ιδιόρρυθμες καπιταλιστικές σχέσεις που για δεκαετίες ολόκληρες «χρειαζόταν» την μαρξιστικο-λενινιστική ιδεολογία για να αναπαράγεται. Μια εκμεταλλευτική /ταξική κοινωνία που πέρα από την αντίθεση κρατικού κεφαλαίου-εργασίας είχαμε την σύγκρουση κρατικής γραφειοκρατίας και νέων αστικών τεχνοκρατικών στρωμάτων που όλο και πιο καθοριστικά επιδίωκαν την μετάβαση της ΕΣΣΔ στο κλασικό καπιταλισμό. Μια μάχη που έληξε με τον τρόπο που όλοι γνωρίζουμε στις αρχές του 1990.

Σε κάθε όμως περίπτωση ο ΛΕΝΙΝ είναι μια τεράστιων διαστάσεων προσωπικότητα που σημάδεψε ανεξίτηλα την επαναστατική ιστορία του 20^ου αιώνα μια προσωπικότητα που έπαιξε καθοριστικό ρόλο πριν και κατά την διάρκεια της Οκτωβριανής Επανάστασης και ήταν βέβαιο πως έπαιζε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της ΕΣΣΔ και του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος εάν δεν πέθανε το 1924. Εξάλλου συνήθως οι επικριτές του άθελα[;;] τους ξεχνούν ότι ο ΛΕΝΙΝ αναφερόμενος στην Επανάσταση του 1905 έγραψε πως: « Το πρώτο και βασικό δίδαγμα είναι ότι μόνο η επαναστατική πάλη των μαζών είναι ικανή να πετύχει κάποια σοβαρή βελτίωση στην ζωή των εργατών και στην διακυβέρνηση του κράτους…Μόνο η πάλη των ίδιων εργατών μόνο η κοινή πάλη των εκατομμυρίων μπόρεσε να το πετύχει αυτό, και, όταν, άρχισε να εξασθενίζει αυτή η πάλη , ευθύς αμέσως άρχιζαν ν’ αφαιρούνται αυτά που οι εργάτες είχαν κατακτήσει»( Β.Ι. ΛΕΝΙΝ: «Άπαντα» τ 19 «Τα διδάγματα της επανάστασης» σ: 427)

Ξεχνούν πως : « με μόνο την πρωτοπορία δεν μπορούμε να νικήσουμε. Θα ήταν όχι απλώς ανοησία, αλλά και έγκλημα να ρίξουμε μόνη την πρωτοπορία στην αποφασιστική μάχη , προτού όλη η τάξη, προτού οι πλατιές μάζες να έχουν πάρει θέση ή ανοικτής υπεράσπισης της πρωτοπορίας ή τουλάχιστον ευμενούς ουδετερότητας…Και για να φτάσει πραγματικά όλη τάξη , για να φτάσουν πραγματικά οι πλατιές μάζες των εργαζόμενων και των καταπιεσμένων ..να πάρουν μια τέτοια θέση …χρειάζεται η πολιτική πείρα των ίδιων των μαζών»( Β.Ι. ΛΕΝΙΝ: «Άπαντα» τ 41 « Ο Αριστερισμός παιδική ασθένεια του κομουνισμού» σ: 77-78).

Για αυτό το λόγο θεωρούσε πως η επανάσταση δεν μπορούσε να ολοκληρωθεί μόνο με την προσπάθεια των επαναστατών(Β.Ι. ΛΕΝΙΝ: «Άπαντα» τ 45 « Για την σημασία του μαχόμενου υλισμού» σ: 23) και με μέσα από αυτή την λογική είχε την άποψη πως «η διέξοδος από τον κοινοβουλευτισμό δεν βρίσκεται φυσικά στην κατάργηση των αντιπροσωπευτικών θεσμών και της αιρετότητας αλλά στην μετατροπή των αντιπροσωπευτικών θεσμών από λογοκοπία σε ‘’εργαζόμενα στρώματα’’ ..»( Β.Ι. ΛΕΝΙΝ: «Άπαντα» τ 33 «Κράτος και Επανάστάση» σ: 46) …θεωρώντας πως το μοντέλο της «κομμούνας» είναι«…ακριβώς μια από τις περιπτώσεις ‘’μετατροπής της ποσότητας σε ποιότητα’’: η δημοκρατία εφαρμοσμένη σε μέγιστη γενικά νοητή πληρότητα και συνέπεια , μετατρέπεται από αστική δημοκρατία σε προλεταριακή, από κράτος…σε κάτι που δεν είναι καθαυτό κράτος.»( Β.Ι. ΛΕΝΙΝ: «Άπαντα» τ 33 «Κράτος και Επανάστάση» σ:42).

Φυσικά η ιστορική εξέλιξη των πραγμάτων- όπως είναι ήδη γνωστό - διαφορετική πορεία ανάδειξε μακριά από τα προτάγματα του ΜΑΡΞ, της ΡΟΖΑΣ ΛΟΥΞΕΜΠΟΥΡΓΚ, του Λ. ΤΡΟΤΣΚΙ , ΤΟΥ Β. Ι. ΛΕΝΙΝ και σαφώς στα ερμηνευτικά πλαίσια ανάλυσης δεν χωράνε θέσφατα και στεγανά. Η κάθε θεωρητική οπτική και προσωπική πορεία πρέπει και μπαίνει στο στόχο μιας ριζικής κριτικής με στόχο να ενισχύσει την προοπτική της καθολικής χειραφέτησης.

Σε αυτή την μικρή μας εργασία θα αποπειραθούμε α)μια όσο γίνεται πιο αντικειμενική εκτίμηση της συνεισφοράς του ΛΕΝΙΝ και του Λενινισμού και β) μια απάντηση στην ερώτηση εάν ο Λενινισμός ή μια πιο κριτική του προσέγγιση θα βρίσκεται στην φαρέτρα του επαναστατικού εγχειρήματος του 21^ου αιώνα.

Α)Ο «ΛΕΝΙΝ» του ΟΚΤΩΒΡΗ!

1) ο επαναστατικός πραγματισμός της « συγκεκριμένης ανάλυσης της συγκεκριμένης στιγμής»

Ο ΛΕΝΙΝ ήταν ένας επαναστάτης που δεν θυσίαζε τις στρατηγικές του στοχεύσεις εξ ονόματι ενός κοντόθωρου τακτικισμού. Πάντα σε στιγμές πολιτικών αδιέξοδων δεν προχώραγε σε τακτικιστικές για να ανακαλύψει εξόδους αλλά επέστρεφε στις φιλοσοφικές απαρχές των πολιτικών του αντιλήψεων. Την εποχή της μεγάλης προδοσίας της σοσιαλδημοκρατίας ο ΛΕΝΙΝ επέστρεψε στην μελέτη του ΧΕΓΚΕΛ και του ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ να για να επαναστοχαστεί διαλεκτικά την νεα επαναστατική στρατηγική, μια επαναστατική στρατηγική που «γέννησε» την θεωρια του Ιμπεριαλισμού και το ολοκληρωτικά ελευθεριακό «Κράτος και Επανάσταση», ερχόμενος σε ρήξη με τον γραμμικό μαρξισμό του Μπουχάριν και της Β΄Διεθνους, όπως γράφει και ο ΣΑΒΒΑΣ ΜΙΧΑΗΛ στο κειμενο του « Ο ΛΕΝΙΝ και η άτροπος της διαλεκτικής»(ΟΥΤΟΠΙΑ τ2-1992/ ΣΑΒΒΑΣ ΜΙΧΑΗΛ –«Μορφές της Περιπλάνησης»- ΑΓΡΑ- σ: 215).

Αυτή ήταν και η βάση του επαναστατικού ρεαλισμού του ΛΕΝΙΝ που«απορρέει απευθείας και λογικά από την επικαιρότητα της επανάστασης».( Γ.ΛΟΥΚΑΤΣ: «Η σκέψη του Λένιν»- «ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ»- 1990 σ: 97 ). Ο επαναστατικός ρεαλισμός του ΛΕΝΙΝ είχε ως βάση την συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης στιγμής με την βοήθεια μιας βαθιάς και ανοικτής διαλεκτικής θεώρησης των πραγμάτων. Γράφει χαρακτηριστικά για το ζήτημα πότε θα πρέπει να αποφεύγουμε μια μάχη « Να δεχόμαστε τη μάχη όταν αυτό συμφέρει ολοφάνερα στον αντίπαλο και όχι σε μας , είναι έγκλημα, και δεν αξίζουν πεντάρα οι πολιτικοί ηγέτες της επαναστατικής τάξης που δεν ξέρουν να κάνουν ‘’ελιγμούς, συμφωνίες, συμβιβασμούς’’ για να αποφύγουν μια μάχη κατάφωρα ασύμφορη»( Β.Ι. ΛΕΝΙΝ: «Άπαντα» τ 41 « Ο Αριστερισμός παιδική ασθένεια του κομουνισμού» σ:62) .

Αλλα το κύριο χαρακτηριστικό του ήταν μια αντιφορμαλιστική και αντικομφορμιστική διαλεκτική πολιτική λογική, γράφει χαρακτηριστικά: « Η προσπάθεια να χαραχτούν απολύτως αυστηρά όρια ανάμεσα στο πρόγραμμα και την τακτική οδηγεί μονάχα στον σχολαστικισμό και την μικρολογία..».( Β .Ι. ΛΕΝΙΝ: «Άπαντα» τ12 σ: 250) και «Η τακτική να διατηρούμε(σε κονσέρβες) τις επαναστατικές φράσεις του 1905-1906 , αντί της εφαρμογής της επαναστατικής μεθόδου σε μια καινούργια, διαφορετική κατάσταση, σε μια αλλαγμένη εποχή που απαιτεί άλλες μεθόδους και άλλες μορφές οργάνωσης, η τακτική αυτή είναι νεκρή»( Β.Ι. ΛΕΝΙΝ: «Άπαντα» τ 47 «προς τον Α.Μ. ΓΚΟΡΓΚΙ», σ: 222).

Ενδεικτικά στοιχεία μιας πολιτικής και επαναστατικής λογικής που ακόμη και σήμερα δεν έχουν χάσει την χρησιμότητα τους. καθώς σε κάθε περίπτωση η Λενινιστική λογική συνδύαζε «την πίστη στις αρχές του Μαρξισμού με σωστό υπολογισμό των πρωτοποριακών καθηκόντων της επαναστατικής πάλης.. [καθώς ] Το κόμμα του προλεταριάτου, αν θέλει να αγωνίζεται με συνέπεια και σταθερότητα, δεν μπορεί να καθορίζει την τακτική του ευκαιριακά…»( Β.Ι. ΛΕΝΙΝ: «Άπαντα» τα 11 «Η επανάσταση διδάσκει» σ: 142)

2)Το κόμμα νέου τύπου ενότητα στρατηγικής- τακτικής

Για το ζήτημα της οργάνωσης της εργατικής τάξης και της επαναστατικής πρωτοπορίας από πολύ νωρίς είχε υποστηρίξει πως «στην πάλη του για την εξουσία το προλεταριάτο δεν έχει άλλο όπλο, εκτός από την οργάνωση». (Β.Ι. ΛΕΝΙΝ: «Ένα βήμα μπρος , δύο βήματα πίσω», «ΘΕΜΕΛΙΟ» -1978 σ: 238). Και όταν εννοούσε οργάνωση δεν εννοούσε την οποιαδήποτε οργάνωση αλλά την αυστηρή και πειθαρχημένη οργάνωση των επαγγελματιών επαναστατών , το «κόμμα νέου τύπου».

Το επαναστατικό κόμμα που όπως ο ίδιος έλεγε στο κλασικό βιβλίο του «Τι να κάνουμε» θα εισάγει την επαναστατική συνείδηση «από τα έξω» και όταν έλεγε- από τα έξω- εννοούσε έξω από την οικονομική πάλη «Η απόδοση της ταξικής συνείδησης στο εργάτη από τα έξω , δηλαδή έξω από την οικονομική πάλη»( Β.Ι. ΛΕΝΙΝ: «Τι να κάνουμε;» - «ΘΕΜΕΛΙΟ» Αθήνα 1980 σ: 99).

Δηλαδή έξω από τον «αυθόρμητο» αγώνα για μεροκάματα, έξω από τις αλλοτριωμένες και εξουσιαστικές σχέσεις εργατών- εργοδοτών. Εκεί που μπορεί να αποκτηθεί η ταξική συνείδηση είναι στο συνολικό πλέγμα των κοινωνικών σχέσεων ανάμεσα στις τάξεις, στις δομές, την κυβέρνηση και το κράτος.

Το επαναστατικό κόμμα της προλεταριακής πρωτοπορίας είναι αυτός ο πολιτικός οργανισμός που με τρόπο συνειδητό και όχι αυθόρμητο σφυρηλατεί και εκφράζει την ταξική ανεξαρτησία του προλεταριάτου συνολικοποιώντας την ανταγωνιστική αντίθεση του προλεταριάτου με το κεφάλαιο.

Σύμφωνα με την Λενινιστική θεωρία η εργατική τάξη- ως «τάξη καθ’ εαυτή» - αποκτάει κάποια στοιχεία ταξικής συνείδησης από την θέση του στην παραγωγική διαδικασία, μια «αυθόρμητη» συνείδηση που τα όρια της είναι η συλλογική διεκδίκηση της άξιας της «εργατικής δύναμης». Στόχος του κόμματος της επαναστατικής πρωτοπορίας είναι η ολοκλήρωση της ταξικής συνειδητοποίησης του προλεταριάτου στην κατεύθυνση της διαλεκτικής μετατροπής της εργατικής τάξης –ως «τάξης καθ΄ εαυτής» σε «τάξη για τον εαυτό της» .

Μία θέση που έχει ως βάση την φιλοσοφική και πολιτική αντίληψη της μη- ταύτισης «είναι» και «συνείδησης», δηλαδή της αδυναμίας του προλεταριάτου να αποκτήσει ολοκληρωμένη ταξική συνείδηση από την θέση του στην παραγωγή. Την αδυναμίας της αδιαμεσολάβητης ενότητας «υποκειμένου-αντικειμένου»- δηλαδή την άμεση επαναστατική ενότητα της εργατικής τάξης ως «τάξη καθ’αυτή» και «τάξη για τον εαυτό της». Αδυναμίες που πολιτικά απαντιούνται με την συνειδητή επαναστατική δράση του «κόμματος νεου τύπου» που θα σπάσει την πολύμορφη αποξένωση του προλεταριάτου , εκκινώντας από το αυθόρμητο θα οικοδομήσει την επαναστατική ολότητα του προλεταριάτου.

Στην επαναστατική λογική του ΛΕΝΙΝ« τακτική και οργάνωση δεν αποτελούν παρά τις δύο όψεις ενός αδιαίρετου συνόλου»( Γ.ΛΟΥΚΑΤΣ: «Η σκέψη του Λένιν»- «ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ»- 1990 σ: 43-44), μιας επαναστατικής ολότητας που θα ενοποιεί την επαναστατική πρωτοπορία με τις μάζες και έτσι μόνο η «κύρια λειτουργία του κόμματος …είναι κινητήρια δύναμης μιας διαρκούς επαναστατικοποίησης.»( Ρ. ΡΟΣΑΝΤΑ- Σ. ΜΠΕΤΤΕΛΕΜ: Ο Μαρξισμός του Μάο Τσε Τουνγκ και η Διαλεκτική – «ΣΤΟΧΑΣΤΗΣ» –σ: 77).

Όπως γράφει και ο Σάββας Μιχαήλ :« Το κόμμα και η τάξη είναι δυναμική αναπτυσσόμενη ενότητα αντιθέτων…Αυτή η αντιφατική υλική ενότητα κόμματος και τάξης γίνεται ο περιβόητος [υποκειμενικός παράγοντας]»( ΣΑΒΒΑΣ ΜΙΧΑΗΛ: «Ο Τρότσκυ ως φιλόσοφος» «ΛΕΩΝ» 2001 σ: 119-120).

Η σχέση επαναστατικού κόμματος και πρωτοπορίας με την εργατική τάξη είναι σχέση διαλεκτική. Όσο πιο πολιτικά καθυστερημένη είναι η εργατική τάξη τόσο πιο σημαντικός ο ρόλος της επαναστατικής πρωτοπορίας αλλά και από την άλλη μια πολιτικά καθυστερημένη εργατική τάξη θα επηρεάσει καθοριστικά και το επίπεδο της επαναστατικής πρωτοπορίας.

Για αυτό το λόγο άλλωστε μια πολιτικά και αγωνιστικά συγκροτημένη εργατική τάξη ενισχύει καθοριστικά το ρόλο της επαναστατικής πρωτοπορίας να ολοκληρώσει το ιστορικό προτσές της. Το «απ’ έξω» -σύμφωνα με τον ΛΕΝΙΝ - παίζει το καθοριστικό ρόλο σε συνθήκες επαναστατικής κρίσης και «διακλάδωσης», αλλά και στα πλαίσια των μεταεπαναστατικών κοινωνιών.

Το κόμμα της επαναστατικής πρωτοπορίας , «το κόμμα νεου τύπου» δεν έχει καμιά σχέση με την παρτεναλιστική στάση των γραφειοκρατών, και των ελίτ του κόμματος που με «σοφία» μεταβιβάζουν την αλήθεια στο λαό και στους εργαζόμενους. Μια πολιτική αντίληψη που εκφράζεται καλύτερα με τα λόγια του Κάουτσκι όταν έλεγε : «ο σοσιαλισμός αναπτύσσεται από την αστική διανόηση που έρχεται σε ρήξη με την τάξη της και μπαίνει από τα έξω στο εργατικό κίνημα»( ΣΑΒΒΑΣ ΜΙΧΑΗΛ: «Ο Τρότσκυ ως φιλόσοφος» «ΛΕΩΝ» 2001 σ: 115). Μια πολιτική αντίληψη που σε τελευταία ανάλυση φοβάται τον λαό και την εργατική τάξη- δημιουργώντας λογικές «υποκαταστισμού» των αγώνων της εργατικής τάξης με την πολιτική του κόμματος ή των «επαγγελματιών» επαναστατών. Όπως ήταν τα κόμματα της σοσιαλδημοκρατίας και «κατάντησαν» τα κομμουνιστικά κόμματα ύστερα από τον ΛΕΝΙΝ.

Στην λογική του ΛΕΝΙΝ το επαναστατικό κόμμα είναι μια διαλεκτική μηχανή ταξικού πολέμου , μια αντικομφορμιστική ενότητα των συμφερόντων της εργατικής τάξης και της πρωτοπορίας στην κατεύθυνση της διαρκούς και αδιάκοπης επανάστασης. Για αυτό το λόγο ο ρόλος του κομμάτων και των επαναστατών δεν έπρεπε να είναι ξεχωριστός από την τάξη που εκπροσωπούνε.

Απεναντίας το «κόμμα νεου τύπου» είναι το κόμμα των συνειδητοποιημένων εργατών και των ταξικών προδοτών της αστικής τάξης και όχι απλώς των τελευταίων που καθοδηγούνε μια άβουλη μάζα εξεγερμένων.

Στις μέρες μας που όλο και πολύ έντονα και καθοριστικά οι εργάτες μετατρέπονται σε διανοούμενους εξαιτίας της παραγωγικής διαδικασίας που ενοποιεί και υπερβαίνει την αντίθεση χειρονακτικής και πνευματικής εργασίας ένα κόμμα επαναστατικό εργατικό κόμμα δύναται να μετατραπεί στο επαναστατικό συλλογικό υποκείμενο, σε αντίθεση με την εποχή του ΛΕΝΙΝ που η σχέση μεταξύ της επαναστατικής ιντελικέντσιας και ύστερα της κομματικής γραφειοκρατίας και της εργατικής βάσης υπήρξε καθοριστική για τον εκφυλισμό του μπολσεβίκικου κόμματος.

Για αυτό με πολλά επιχειρήματα μπορούμε να υποστηρίξουμε πως μέσα από αυτές τις ίδιες οι δομές του αυστηρού κόμματος νέου τύπου αναδείχτηκε ο σταλινικός εκφυλισμός του, και πως μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι η Λενινιστική λογική έχει σαφή «δάνεια» από τον Κάουτσκι.

Ενώ η πραγματικότητα έδειξε πως η μηχανή πόλεμου γλήγορα μετατράπηκε μεταεπαναστατικά σε εξουσιαστικό μηχανισμό, από την στιγμή μάλιστα που τα συμφέροντα του ταυτίστηκαν με αυτά του πρώτου κράτους των εργατών.

Σημαντικό ρόλο στην αντίληψη του Λενινιστικού κόμματος νέου τύπου παίζει ο επονομαζόμενος «δημοκρατικός συγκεντρωτισμός» που εξασφαλίζει το επαναστατικό κόμμα να είναι μια πειθαρχημένη μηχανή ταξικού πολέμου.

Σε γενικές γραμμές η θεωρία του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού έχει δύο σκέλη: το δημοκρατικό αφορά το δικαίωμα του κάθε μέλους να συζητά, να συναποφασίζει, να αμφισβητεί και να κριτικάρει την πολιτική γραμμή του κόμματος και, το συγκεντρωτικό στην υποχρέωση της μειοψηφίας να πειθαρχεί στις αποφάσεις της πλειοψηφίας, εφόσον αυτές έχουν ληφθεί κατόπιν δημοκρατικής συζήτησης, ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη συγκέντρωση δυνάμεων στη δράση.

Η ιστορική πραγματικότητα έδειξε πως αυτή η διαλεκτική σχέση ανάμεσα στο δημοκρατικό και το συγκεντρωτικό ελάχιστα λειτούργησε, ενώ πρέπει να πάρουμε σοβαρά υπόψη μας την ιστορική συγκυρία της δημιουργίας του μπολσεβίκικου κόμματος νέου τύπου. Σε συνθήκες αυστηρής παρανομίας του τσαρικού καθεστώτος είναι δικαιολογημένο να υπερτιμηθεί ρόλος του κόμματος και των μηχανισμών που οσο και εάν κινούνται από μια επαναστατική ανιδιοτέλεια διαμορφώνουν συγκεκριμένες αντιλήψεις.

Αντίστοιχα πρέπει να προσέξουμε πως η ταύτιση και η ουσιαστική ενοποίηση δυο ανόμοιων ποιοτικά και πολιτικά πραγμάτων – όπως είναι το κόμμα και το κράτος – οδηγεί στην κρατικοποίηση του κόμματος και την κομματικοποίηση του κράτους. Διότι από την μία έχουμε με μια μηχανή ταξικού πόλεμου που χάνει την επαναστατική του ορμή όταν μετατρέπεται σε μηχανή υπεράσπισης και υπηρεσίας ενός εξουσιαστικού/ καταπιεστικού μηχανισμού. Και ένα κρατικό μηχανισμό που έχει ως στόχο την υπεράσπιση των συμφερόντων των κομματικών γραφειοκρατών. Έστω και εάν αυτός ο μηχανισμός της αντιφατικής ενότητας κράτους και κόμματος «μιλάει» και λειτουργεί στο όνομα των καταπιεσμένων και ιδιαίτερα στο όνομα της εργατικής τάξης- της μόνης κοινωνικής τάξης -σύμφωνα με την μαρξιστική θεωρία που μπορεί να αυτοκαταργηθεί οδηγώντας την ανθρωπότητα στο «βασίλειο της ελευθερίας», οδηγώντας την ανθρωπότητα στην αταξική κοινωνία.

Σε πιο ιδεατές συνθήκες οι δομές του κράτους πρέπει να τείνουν να απονεκρωθούν, προς όφελος της άμεσης και σχετικά διαμεσολαβητής εξουσίας των εργατικών συμβουλίων σε μια αποκεντρωμένη μορφή αμεσοδημοκρατική μορφή . Ενώ το κόμμα ή τα κόμματα θα συνεχίζουν να λειτουργούν- στο βαθμό που θα υπάρχει η αναγκαιότητα ως οργανισμοί παραγωγής πολιτικής γραμμής και επαναστατικής εγρήγορσης των πρωτοπορών δυνάμεων.

Η μηχανιστική και βουλησιαρχική κατάργηση των πολιτικών επιπέδων και των απόψεων το μόνο που καταφέρνει είναι να συσκοτίσει τα γεγονότα και να οδηγήσει στην επικράτηση συντηρητικών κομφορμιστικών εξουσιαστικών αναγνώσεων της πολύμορφης πραγματικότητας «πνίγοντας» κάθε ζωντανό ανατρεπτικό κοινωνικό ιστό.

3)ο ΛΕΝΙΝ οπαδός της θεωρίας της

οικοδόμησης« του σοσιαλισμού σε μόνο μια χώρα»;;

Κατά μία αρκετά διαδεδομένη άποψη ο ΛΕΝΙΝ θεωρούσε πως εξαιτίας της ανισόμετρης οικονομικής πολιτικής- που είναι ο απόλυτος καπιταλιστικός νόμος- είναι δυνατή η νίκη του σοσιαλισμού «στην αρχή σε λίγες ή ακόμα και σε μια μονάχα , χωριστά παρμένη καπιταλιστική χώρα. Το νικηφόρο προλεταριάτο αυτής της χώρας απαλλοτριώνοντας τους καπιταλίστες και οργανώνοντας στην χώρα του την σοσιαλιστική παραγωγή…»( Β.Ι. ΛΕΝΙΝ: «Άπαντα» τ 26 -«Για το σύνθημα των Ενωμένων πολιτειών της Ευρώπης» σ: 359-363 -«ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ» - http://www.marxists.org/ellinika/archive/lenin/works/1915/08/23/use.htm)

Μια αντίληψη που για πολλούς μελετητές αλλά και την πολιτική λογική των σταλινικών μαρξιστικο-λενινιστικών κομμάτων και οργανώσεων ήταν η βάση της σταλινικής οικοδόμησης του «σοσιαλισμού σε μόνο μια χώρα». Της κυρίαρχης κρατικής ιδεολογίας στις χώρες του «υπαρκτού σοσιαλισμού».

Από την δική του πλευρά ο ΤΡΟΤΣΚΙ γράφει πως : «Αν η νικηφόρα επανάσταση μπορούσε πραγματικά να κυοφορηθεί μέσα στα πλαίσια ενός έθνους καλύτερα προετοιμασμένου, ο μεσσιανισμός αυτός, δεμένος με το πρόγραμμα της εθνικής άμυνας, θα είχε προς όφελός του μια σχετική ιστορική δικαιολόγηση. Στην πραγματικότητα όμως δεν υπάρχει τέτοια περίπτωση. Το να παλεύεις για τη διατήρηση της εθνικής βάσης της επανάστασης, με μέθοδες που υποσκάπτουν τους διεθνιστικούς δεσμούς του προλεταριάτου, είναι στην πραγματικότητα σαν να υποσκάπτεις την ίδια την επανάσταση. Η επανάσταση δεν μπορεί να αρχίσει παρά μόνο σε εθνική βάση, μα αν λάβουμε υπόψη μας την οικονομική, πολιτική και στρατιωτική αλληλεξάρτηση των ευρωπαϊκών κρατών, που ποτέ άλλοτε δεν εκδηλώθηκε με τόση δύναμη απ’ όση στη διάρκεια του τωρινού πολέμου, δεν μπορεί να ολοκληρωθεί πάνω σ’ αυτά τα θεμέλια. Αυτήν ακριβώς την αλληλεξάρτηση, που θα καθορίσει απευθείας και άμεσα το συντονισμό των ενεργειών του ευρωπαϊκού προλεταριάτου στη διάρκεια της επανάστασης, εκφράζει το σύνθημα των Ενωμένων Πολιτειών της Ευρώπης», (Λ.Τρότσκι: «Πρόγραμμα Ειρήνης», τόμ. 3ος, μέρ. Ι, σελ. 90-91)»( http://politikokafeneio.com/neo/modules.php?name=News&file=article&sid=2991).

Το ζητούμενο σε κάθε περίπτωση είναι βέβαια τι εννοούμε με τη έννοια «νίκη του σοσιαλισμού» και τι με την έννοια «οικοδόμηση του σοσιαλισμού σε μόνη μια χώρα». Είναι ταυτόσημες έννοιες; Μια νίκη του σοσιαλισμού, δηλαδή μια νίκη των δυνάμεων του σοσιαλισμού ταυτίζεται με την ολοκλήρωση αυτής της διαδικασίας; Ή μια πολιτική νίκη των δυνάμεων του σοσιαλισμού απλώς ανοίγει το δρόμο για την επαναστατική κατάληψη της εξουσίας από το προλεταριάτο και το κόμμα του – έστω και σε μια χώρα- το πρώτο αναγκαίο βήμα για την οικοδόμηση του παγκοσμίου σοσιαλισμού; Πόσο μάλλον όταν η επανάσταση πραγματοποιείται σε μια καθυστερημένη οικονομικά χώρα όπως ήταν η τσαρική Ρωσία;

Η εμπειρία του 20^ου αιώνα απέδειξε πως όντως είναι εύκολο να σπάσει ο αδύνατος κρίκος της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας- και σε αυτό ο ΛΕΝΙΝ επαληθεύτηκε- αλλά είναι δύσκολο να οικοδομηθεί ένα μετακαπιταλιστικό σοσιαλιστικό κράτος εξαιτίας του χαμηλού επιπέδου των παραγωγικών δυνάμεων. Και αυτό δεν ήταν έξω από την λογική του ΛΕΝΙΝ και των μπολσεβίκων όταν έλεγαν πως εάν δεν νικήσει η επανάσταση στην Γερμανία είμαστε όλοι χαμένοι.

Γι αυτό το λόγο άλλωστε ύστερα από την ήττα της επανάστασης στην δύση- κύρια στην Γερμανία με τους Σπαρτακιστές- ο ΛΕΝΙΝ αναγκάστηκε να επαναδιαπραγματευτεί μια νέα εξελικτική και γραμμική αντίληψη του « αντικειμενικού» μαρξισμού με την οικοδόμηση της ΝΕΠ και του κρατικού καπιταλισμού- ως το αναγκαίο βήμα- για το πέρασμα στο σοσιαλισμό, πηγαίνοντας πίσω από τις «θέσεις του Απρίλη» και το ελευθεριακό «Κράτος και Επανάσταση» που μπορούσε να κυβερνήσει « η καθαρίστρια και η μαγείρισσα». ο Μάρτιο του 1923 στο κείμενο του: «κάλιο λιγότερα μα καλύτερα» ο ΛΕΝΙΝ διαπίστωνε ότι απουσίαζαν οι όροι για να περάσει η ΕΣΣΔ άμεσα στο Σοσιαλισμό.

Επιβεβαιώνοντας την ορθή επιστημονικά εκτίμηση του Κ. ΜΑΡΞ πως ύστερα από την επανάσταση και την κατάληψη της εξουσίας και μέχρι τον σοσιαλισμό, μεσολαβεί μια ολόκληρη «μεταβατική περίοδος» που συνυπάρχουν ανταγωνιστικά και με διαφορετική μορφή, οι σοσιαλιστικές-κομμουνιστικές τάσεις/σχέσεις με τις κλονισμένες αλλά όχι ακόμη ολοκληρωτικά ηττημένες καπιταλιστικές σχέσεις /τάσεις.

Και σε αυτό το επίπεδο τα πράγματα είναι διαλεκτικά και σαφέστατα μη-γραμμικά. Οι ηττημένες καπιταλιστικές σχέσεις/ τάσεις υποχωρούν και εξαφανίζονται στο βαθμό που η ίδια η εξουσία περνάει στους ίδιους τους παραγωγούς του κοινωνικού πλούτου. Παραγωγοί που έχουν να διαχειρισθούν και να μοιράσουν την σχετική πάντα αφθονία ενός κοινωνικού πλούτου και όχι την σπανιότητα του. Μιλάμε πάντα για ένα κοινωνικό πλούτο και όχι για τον πλούτο γενικά. Π.χ πόσο αλήθεια κοινωνικός πλούτος είναι η καταναλωτική αφθονία των ημερών μας; Αλήθεία πόσο κοινωνικός πλούτος για την ανθρωπότητα και τι είδος ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων θα είναι εάν 2,5 δισεκατομμύρια Κινέζοι προσεγγίσουν την καταναλωτική ευφορία της δύσης, αποκτώντας από ένα σύμβολο της ιδιωτικότητας , π.χ αυτοκίνητο;

Κατά συνέπεια η εξαφάνιση των καπιταλιστικών σχέσεων εντός ενός μεταβατικού μετακαπιταλιστικού συστήματος περνάει μέσα από μια ποιοτική και όχι απλώς εκτατική ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων σε παγκόσμια κλίμακα–μέσα από την αλλαγή του παγκόσμιου παραγωγικού και καταναλωτικού παραδείγματος- στην κατεύθυνση της υπέρβασης της εργασίας ως μια αναγκαστικής μονότονης και αδιάφορης δραστηριότητας και της ανάδειξης του ουσιαστικού ελεύθερου χρόνου ως βάση του κοινωνικού πλούτου.

Αυτό προϋποθέτει την παραγωγή ενός νέου απελευθερωτικού και επαναστατικού πολιτισμού κάτι που σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να περιμένει την κατάκτηση της εξουσίας από το προλεταριάτο σε μια ή σε μια σειρά από χώρες αλλά αρχίζει από την οικοδόμηση μιας επαναστατικής ηγεμονίας στα πλαίσια ακόμη του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Να ακόμη ένας άλλος τρόπος/ λόγος για την ύπαρξη και την δράση της οργανωμένης πάλης της επαναστατικής πρωτοπορίας.

Φυσικά αυτό δεν μπορούσε και δεν μπορεί να συμβεί να σε μια καθυστερημένη καπιταλιστική χώρα–όπως η τσαρική Ρωσία- που είχε να λύσει αστικοδημοκρατικά ζητήματα. Ζητήματα εκτατικής ανάπτυξης της οικονομικής βάσης και όχι ποιοτικής αναδιανομής. Για αυτό το λόγο ο ΛΕΝΙΝ εμμένει στην χρησιμοποίηση του ταιυλορισμού και θεωρούσε πως η «η ταξική αντιδραστικότητα του ταιυλορισμού μπορούσε να αναιρεθεί από την σοβιετική εξουσία και τη σοβιετική οργάνωση»( Β.Ι. ΛΕΝΙΝ: «Άπαντα» τ 27 σ: 242-243) .

Μόνο που και στο επίπεδο της πολιτικής αντιπροσώπευσης της εργατικής τάξης και των καταπιεσμένων τα πράγματα εκείνη την εποχή δεν ήταν καλύτερα. Τα γεγονότα και οι συσχετισμοί δυνάμεις σε μια τελευταία ανάλυση ήταν σχετικά ξεκάθαροι. Μια οικονομική ανάπτυξη μπορούσε να απαντηθεί μέσα από ένα ισχυρό κράτος, εξαιτίας της αδυναμίας των κοινωνικών τάξεων και ιδιαίτερα της εργατικής τάξης να την απαντήσουν.

Κάτι που και πραγματοποιήθηκε στο όνομα του σοσιαλισμού και ενάντια στις τάσεις της επαναστατικής χειραφέτησης. Το αντίθετο ίσως να μπορούσε(;;) να πραγματοποιηθεί μόνο σε μια παγκόσμια κλίμακα όπου ο ανισόμερος μη-ορθολογικός επαναστατικός μεσσιανισμός των ρώσικων μαζών θα αλληλεπιδρούσε με την συνδυασμένη ανάπτυξη της ορθολογικής εκτατικής βιομηχανικής ανάπτυξης της Δύσης.

Έχω την άποψη πως ο ΛΕΝΙΝ και οι Μπολσεβίκοι σε αντίθεση με τους μενσεβίκους δεν ήταν έξω από την πολιτική αντίληψη που πιο πάνω περιγράψαμε κατά συνέπεια είναι ιστορικά και πολιτικά άδικο να χρεώνουμε στον ΛΕΝΙΝ και τον Λενινισμό το σταλινικό ιδεολόγημα του «σοσιαλισμού σε μόνο μια χώρα».

Τα υβριδικά μοντέλα- όπως είναι οι μεταβατικές κοινωνίες και οι δυαδικές εξουσίες- για πολύ λίγο διάστημα λειτουργούν σε κατάσταση ισορροπία- αυτό που συνήθως συμβαίνει είναι σε σύντομο διάστημα να επανέρχεται η παγίωση της κάθε φορά κυρίαρχης τάσης που όμως αδυνατεί να αποβάλει σε σύντομο διάστημα τον υβριδικό του μανδύα. Και αυτό έχει ως συνέπεια την γέννηση ιστορικών «τεράτων» και το μπλοκάρισμα των άλυτων αντιφάσεων μέχρι την στιγμή που η κάθε φορά ιστορικά αναγκαία τάση ολοκληρώσει το προτσές της και επικρατήσει.

Ιστορικά «τέρατα» όπως π.χ είναι η ανορθολογική βαρβαρότητα του σταλινισμού που είναι μια διαστροφή μιας αυθεντικής επανάστασης σε αντίθεση με τον Ναζισμό. Όπως χαρακτηριστικά γράφει και ο ΖΊΖΕΚ: «οι εκκαθαρίσεις κατά τη διάρκεια του σταλινισμού ήταν κατά έναν τρόπο πιο «ανορθόλογες» από ό,τι η ναζιστική βία: παραδόξως αυτή η υπερβολή ήταν μια αδιάσειστη ένδειξη ότι στην περίπτωση του σταλινισμού και σε αντίθεση με τον φασισμό είχαμε μια διεστραμμένη αυθεντική επανάσταση»( Σ.ΖΙΖΕΚ: « Μίλησε κανείς για ολοκληρωτισμό; Πέντε παρεμβάσεις σχετικά με την (κατά)χρηση μιας ιδέας» -«scripta»- 2002 σ:182 ).

Ένα γεγονός που μας υποχρεώνει να μην κρατάμε μια ουδέτερη στάση ανάμεσα στο υβριδικό καθεστώς της ΕΣΣΔ και τον καπιταλισμό. Ανάμεσα στον Σταλινισμό- ως μια διεστραμμένη αυθεντική επανάσταση- και τον Ναζισμό, ως μια διεστραμμένη αντεπαναστατική λαίλαπα, όπως έδειξε και ο β’ Παγκόσμιος Πόλεμος.

Δικαιώνοντας εκ νέου την τελευταία μεγάλη μάχη του Λ. Τρότσκι για το ζήτημα της υπεράσπισης της Σοβιετικής Ένωσης στον πόλεμο που ερχόταν. Εξάλλου «Το ίδιο το πέρασμα από τον καπιταλισμό στον σοσιαλισμό μπορεί να παράγει διάφορες μορφές προλεταριακού κράτους αλλά η ουσία τους θα είναι αναγκαστικά μία: η διδακτορία του προλεταριάτου»( MARTA HARNECKER: «βασικές έννοιες του ιστορικού υλισμού»- ΠΑΠΑΖΗΣΗΣ σ: 130).

Αυτό συνέβη με τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής, αυτό θα συμβεί και με αυτό τον τρόπο παραγωγής που θα τον αντικαταστήσει. Η Οκτωβριανή επανάσταση άνοιξε αυτή την μακρά ιστορική περίοδο της ανθρωπότητας και αυτό δεν έχει αντίστροφη παρά μόνο μια αταξινόμευτη, υβριδική, απροσδιόριστη, μη-γραμμική διαδικασία/ πορεία. Και στην αρχή αυτής της διαδικασίας σημαντικότερη ήταν η συνεισφορά του μεγάλου επαναστάτη ΛΕΝΙΝ, κατά μια έννοια και εάν δεν υπήρχε ο ΛΕΝΙΝ θα έπρεπε οι μπολσεβίκοι να εφεύρουν τον Λενινισμό.

Νομίζω πως έφτασε η ώρα να προσεγγίσουμε μια απάντηση στο δεύτερο ερώτημα. Δηλαδή στο ερώτημα εάν έχει ο Λενινισμός θέση στην επαναστατική θεωρία του 21^ου αιώνα. Και σε αυτό το σημείο αρχίζουν τα δυσκολότερα. Καθώς παράλληλα με την θέση του Λενινισμού στο επαναστατικό γίγνεσθαι είναι αναγκαίο να προσεγγιστεί μια απάντηση στο τι σημαίνει επαναστατική θεωρία στον 21^ο αιώνα. Και για να πάμε πιο πίσω ποίες είναι δομικές αλλαγές στο παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα στην μετάβαση του στον 21^ο αιώνα και ποιες αλλαγές αναμένονται στα επόμενα χρόνια. Μια δύσκολη και πολυεπίπεδη απάντηση που θεωρώ πως απέχουμε πολύ από το να έχουμε ολοκληρωμένα ερμηνευτικά εργαλεία για να απαντήσουμε ολοκληρωμένα.

Αυτό δεν μας εμποδίζει να ερευνήσουμε απαντήσεις στα πλαίσια του Μαρξισμού ως μια επαναστατική ενότητα θεωρίας και πράξης που στόχο δεν έχει να ερμηνεύσει τα γεγονότα και τα πράγματα αλλά να τα αλλάξει άρδην. Και στα πλαίσια ενός Λενινισμού, ως μιας μάχιμης θεωρίας πολιτικού μετασχηματισμού της πραγματικότητας, ενός μάχιμου κριτηρίου που δεν περιμένει την αναγκαία ωρίμανση των αντικειμενικών συνθηκών αλλά ερευνά την ανάδυση του ριζικά καινούργιου, την ανάδυση του ριζικά καινοφανούς έξω και πέρα από τις οποιοδήποτε δομικές αναγκαιότητες που ερευνά την συγκεκριμένη ανάλυση της συγκεκριμένης στιγμής με στόχο να «είσαι πάντα σε ετοιμότητα[όπως γράφει ο Γ. ΛΟΥΚΑΤΣ ο ΛΕΝΙΝ ]…δεν έπαψε ποτέ να διδάσκεται θεωρητικά από την πραγματικότητα και ότι ταυτόχρονα ήταν πάντοτε ήταν έτοιμος να δράσει..»( Γ.ΛΟΥΚΑΤΣ: «Η σκέψη του Λένιν»- «ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ»- 1990 σ: 121). Δηλαδή στόχος είναι η υλική και συλλογική ενόραση μιας νέας θεωρίας ριζικού πολιτικού και κοινωνικού μετασχηματισμού. Εν ολίγοις και εάν δεν υπάρξει ένας ΛΕΝΙΝ στο 21^ο αιώνα θα πρέπει να εφεύρουμε έναν νέο Λενινισμό.

Β) «τι να κάνουμε» στον 21^ου αιώνα;;;

1)νέο στάδιο ανάπτυξης και κρίσης του καπιταλισμού

Εν αρχή θα υποστηρίξω πως τις τελευταίες δυο τουλάχιστον δεκαετίες, με τον ένα ή τον άλλο ρυθμό και τρόπο, έχουμε περάσει σε ένα νέο στάδιο ανάπτυξης και κρίσης του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος. Ένα νέο στάδιο που τα βασικά του στοιχεία είναι: α) οι ποιοτικές αλλαγές στην βασική σχέση εκμετάλλευσης και στην παραγωγική διαδικασία που συνιστάνε μια νέα αλληλοδιαπλοκή των μηχανισμών απόσπασης σχετικής και απόλυτης υπεράξιας β) τις ποιοτικές ανακατατάξεις στο παγκόσμιο πλέγμα του κεφαλαίου και την αλλαγή στην μορφή και τον τρόπο συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου. γ) την αλληλοδιαπλοκή του επιπέδου της οικονομικής βάσης και του εποικοδομήματος, την ποιοτική μετάλλαξη και αλληλοδιαπλοκή των σχέσεων κοινωνίας – κράτους – ΜΜΕ , των σχέσεων ζωντανής και νεκρής εργασίας, των σχέσεων παιδείας- εργασίας- επιστήμης – τεχνολογίας δ) την δημιουργία ενός νέου προλεταριάτου πολύ πιο μορφωμένου αλλά και πολύμορφα κατακερματισμένου και νομαδικού. Ένα γεγονός που οξύνει στο έπακρο την τάση χειραφέτησης/ απελευθέρωσης με την τάση χειραγώγησης / υποταγής.

Το νέο στάδιο ανάπτυξης και κρίσης του παγκόσμιου καπιταλισμού όλο και συχνότερα παίρνει το όνομα ολοκληρωτικός καπιταλισμός και αυτό γιατί: α) έχουμε τον ολοκληρωτικό σφετερισμό από το κεφάλαιο του χρόνου εργασίας και του ελεύθερου χρόνου, της επιστήμης, και της τεχνικής. β) την γενικευμένη και την ολοκληρωτική ανάπτυξη του καπιταλισμού σε έκταση σε πλανητική κλίμακα. γ) την ποιοτική καθολική ανάπτυξη του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής δ)την συνολικοποίηση των καπιταλιστικών πολιτικών και κοινωνικών ολοκληρώσεων ε) την ουσιαστική άρνηση των λαϊκών ελευθερίων και την αυταρχικοποίηση των δομών της αστικής δημοκρατίας. στ) την διαφορετικού τύπου ενοποίηση και διάσπαση των εργαζόμενων σε παγκόσμια κλίμακα.

Το νέο αυτό στάδιο του καπιταλισμού δημιουργεί νέες συνθήκες διεξαγωγής της ταξικής πάλης που όλο και πιο έντονα και πολύμορφα το εθνικό και το κοινωνικό αλληλοδιαπλέκεται με το ταξικό. Αναδιατάσσοντας τα ριζώματα, τα επίπεδα, τους τόπους και τους χώρους συνάντησης και δράσης των καταπιεσμένων υποκειμένων νομαδικών και συλλογικών. Διαμορφώνοντας νέου τύπου φτώχεια και φετιχοποίηση των κοινωνικών σχέσεων. Ένα υλικό και ιδεολογικό προτσές που εγκλωβίζει και μπλοκάρει τις τεράστιες δυνατότητες που γεννοβολά η τεράστια τεχνολογική επανάσταση της εποχής μας που υπεραναπτύσσει τις παραγωγικές δυνάμεις.

Σε τέτοιες συνθήκες εμπειρικού νομαδισμού που διαμεσολαβείτε πολύμορφα από τα ΜΜΕ- σε συνθήκες που το φορμαλιστικό στοιχείο εμφανίζεται ως ένα νεκρό γράμμα- μπροστά στην βία και την ιμπεριαλιστική διάθεση του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής δρώντας ως βιοεξουσία τι μπορεί να προτάξει το επαναστατικό κίνημα;;

Και μήπως εντός αυτών των συνθηκών ένας Λενινισμός- ως κριτήριο κοινωνικού και πολιτικού μετασχηματισμού και ως μια πολιτική παρέμβαση- που επανεισάγει την επαναστατική συνείδηση από «τα έξω» , είναι αναγκαίος και κρίσιμος παράγοντας επαναστατικών ρήξεων και αλλαγών;;

Αλλά τι σημαίνει το από «τα έξω» εντός της ολοκληρωτικής/ καθολικής μόλυνσης των καπιταλιστικών σχέσεων εξουσίας. Κατά μια έννοια δεν υπάρχει τιποτε έξω από το κλειστό και αντιφατικά δομημένο χώρο / τόπο του ολοκληρωτικού καπιταλισμού.

Και πως θα ξαναγίνει η απεργία, μια σχολή πόλεμου, μια σχολή ταξικού πόλεμου(Α. ΤΣΕΡΒΕΤΟ-«Ταξικοί αγώνες και επαναστατικό κόμμα»- Διεθνισμός – 1992) - σύμφωνα και με την αντίληψη του ΛΕΝΙΝ- όταν η πλειοψηφία του προλεταριακού πλήθους – ιδιαίτερα στην αναπτυγμένη Δύση δεν αναγνωρίζει τον εαυτό του ως τμήμα μιας κοινωνικής τάξης που δρα ως τέτοια και μπορεί και να δράσει και δι’ εαυτόν; Την ίδια στιγμή που ξεσπάνε άγριες απέλπιδες εξεγέρσεις στις καπιταλιστικές μητροπόλεις από νέους καταπιεσμένους που γνωρίζουν πως ζούνε και θα ζήσουν χειρότερα από τους πατεράδες τους.

Σίγουρα από την άλλη είναι αλήθεια αυτό που λένε πως «η δύναμη του προλεταριάτου βρίσκεται ακριβώς στο γεγονός ότι ο αριθμός του και συνοχή του μεγαλώνει εξαιτίας του ίδιου του προτσές της οικονομικής ανάπτυξης»( Α. ΤΣΕΡΒΕΤΟ-«Ταξικοί αγώνες και επαναστατικό κόμμα»- Διεθνισμός – 1992 σ: 116). Αλλά αυτό όμως σίγουρα δεν φτάνει για την ανασύνθεση των δυνάμεων στο πεδίο της στρατηγικής αυτονομίας του προλεταριάτου αν και αποτελεί μια αντικειμενική βάση.

Κατά τα μια εκ νεου διαλεκτική ανανοηματοδότηση η ανασύνθεση και η ενοποίηση των προλεταριακών δυνάμεων περνάει μέσα από τους δαιδαλώδες δρόμους της συντονισμένης αλλά και ευέλικτης δράσης και παρέμβασης της όποιας κάθε φορά επαναστατικής πρωτοπορίας. Με αλλά λόγια εάν την εποχή του ΛΕΝΙΝ το μοντέλο της επαναστατικής συσσώρευσης πέρναγε μέσα από το μοντέλο «πειθαρχία», σήμερα περνάει μέσα από το μοντέλο «ευελιξία».

2) βιοπολιτικός Λενινισμός

Ναι είναι αλήθεια πως το επαναστατικό κίνημα πρέπει να επανεισάγει την έννοια της «συνείδησης απο τα έξω»όχι όμως με μια δογματική φορμαλιστική λογική - το «απ΄εξω» όπως είπαμε- δεν σημαίνει πως υπάρχει κάποιος χώρος, τόπος , ρίζωμα που δεν έχει μολυνθεί από την καπιταλιστική αλλοτρίωση που μπορεί να παίξει το ρόλο «σωτήρα», απεναντίας «σωτήρες» , ούτε υπήρχαν, ούτε υπάρχουν. Το «απ’ έξω» ξανά μας οδηγεί στο έξω από τις σχέσεις εργοδότη-εργαζόμενου εντός του χώρου/ τόπου της παραγωγής πλούτου και υπεράξιας. Αλλά εντός του συνόλου της ολοκληρωτικής καπιταλιστικής εκμετάλλευσης και αξιοποίησης.

Στοχεύοντας στην προλεταριακή-πληθυντική αυτοαξιοποίηση, στην μετατροπή της καπιταλιστικής βιοεξουσίας σε προλεταριακή βιοπολιτική δράση. Αναδεικνύοντας τους καθολικούς βιοπολιτικούς όρους ύπαρξης του παγκόσμιου προλεταριάτου σε πλανητική κλίμακα. Στην μάχιμη πολιτική ενοποίηση του πράτειν και του παράγειν. Την πολιτική ενοποίηση της γνώσης(nosse) με το velle( θέληση για δύναμη) στην κατεύθυνση της παραγωγής του πολιτικού σώματος του δύνασθαι(posee). (ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΑΜΠΡΕΛΛΗΣ-«Το υποκείμενο της δύναμης. Καλικλής, Nietzsche, Negri)- ΚΑΡΔΑΜΙΤΣΙΑ). Η παραγωγή ενός «μιας νέας γης[και ενός]λαού που δεν υπαρχει ακόμη»(ΝΤΕΛΕΖ-«Τι είναι Φιλοσοφία»), μιας εξόδου για το παγκόσμιο έθνος των καταπιεσμένων.

Η μάχιμη ενοποίηση της εργατικής τάξης περνάει μέσα από την ενοποίηση των βιοπολιτικών επιπέδων εξόδου των προλεταριακών νομαδικοτήτων. Το να κλαίμε για την χαμένη τιμή της βιομηχανικής εργατικής τάξης και του βιομηχανικού προλεταριακού πολιτισμού της δεν ωφελεί, εξάλλου τα πράγματα δεν είναι τόσο άσχημα όσο φαίνονται. «Η πραγματική υπαγωγή της κοινωνίας …στο κεφάλαιο γενικεύει της αντίφαση της εκμετάλλευσης σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας , όπως ακριβώς η επέκταση των βιοεξουσιών δημιουργεί τους όρους για μια βιοπολιτική απάντηση από την πλευρά της κοινωνίας, όχι πλέον με την έννοια των εξουσιών που ασκούνται επί της ζωής , αλλά με την έννοια της δύναμης της ζωής ως απάντηση σε αυτές τις εξουσίες.»( «ΟΥΤΟΠΙΑ 72 –Αφιέρωμα στον Μ. Φουκώ»- T. Negri- Ο Φουκώ μεταξύ παρελθόντος και μέλλοντος – σ: 175 2006 ).

Δηλαδή με αλλά λόγια αυτό το συγκεκριμένο Λενινιστικό «από έξω» είναι εμμενής εσωτερικό των δομών, των σχέσεων και συσχετισμών δύναμης ενισχύοντας σε όλα τα επίπεδα τις καπιταλιστικές αντιφάσεις που γεννάει ο ολοκληρωτικός καπιταλισμός.

Κάθε επίπεδο του ολοκληρωτικού καπιταλισμού είναι πεδίο αντάρτικης δράσης της ζωντανής εργασίας. Για αυτό είναι αναγκαίος ένας επαναστατικός λόγος που θα συνολικοποιεί την επαναστατική προλεταριακή δράση- αντιπροσωπεύοντας την συνολική στρατηγική οπτική των πληθυντικών προλεταριακών τάξεων.

Κατά συνέπεια ξαναθυμίζοντας ένα από τα πλέον κλασικά κείμενα του ιταλικού εργατισμού- το κείμενο του Μ. ΤΡΟΝΤΙ «ο Λένιν στην Αγγλία»( Ρ. ΠΑΝΤΣΙΕΡΙ- Α. ΝΕΓΚΡΙ- Μ. ΤΡΟΝΤΙ : Νεοκαπιταλισμός και επαναστατικό κίνημα- Κομμούνα)μπορούμε και εμείς να πούμε πως στόχος μας δεν είναι να ανακαλύψουμε την πολιτική οργάνωση της προωθημένης πρωτοπορίας αλλά το πεδίο της ενοποίησης της εργατικής τάξης.

Μια στεγανοποιημένη σταθερή οργάνωση «χρησιμοποιείται αμέσως από το κεφάλαιο ή από το εργατικό κίνημα[την γραφειοκρατία] για λογαριασμό του κεφαλαίου»( Ρ. ΠΑΝΤΣΙΕΡΙ- Α. ΝΕΓΚΡΙ- Μ. ΤΡΟΝΤΙ : Νεοκαπιταλισμός και επαναστατικό κίνημα- Κομμούνα σ: 149). Για αυτό το λόγο η κινητικότητα, η ευελιξία, το αστάθμητο εκτός από στοιχεία του ολοκληρωτικού καπιταλισμού πρέπει να γίνουν και στοιχεία του νέου αυτού απελευθερωτικού προτάγματος.

Δίχως να ανησυχούμε για αυθορμητίστικες παρεκτροπές. Καμία επαναστατική ανατροπή δεν έγινε αυθόρμητα όλα περνάνε μέσα από συλλογικές δραστηριότητες τα ίδιας της εργατικής τάξης και των «πρωτοποριών». Μέσα από την διαλεκτική σύνδεση και αλληλοεπίδραση των ιστορικών μορφών που κάθε φορά παίρνει η αντιεξουσία της εργατικής τάξης με την κάθε φορά ιστορική μορφή που παίρνει η οργάνωση των πρωτοπορών επαναστατικών δυνάμεων.

Αυτό που αλλάζει και διαφοροποιείται είναι οι δομές και οι φόρμες που οργανώνεται το προλεταριάτο. Κατά συνέπεια οι σημερινές δομές και οι φόρμες του «κόμματος νέου τύπου» και του συνδικάτου στην φάση του ευέλικτου ολοκληρωτικού καπιταλισμού αδυνατούν να απαντήσουν ριζικά.

Το ότι δεν έχουν εμφανιστεί ακόμη νέες δομές και φόρμες αυτό δεν σημαίνει πως «αύριο» δεν μπορεί να συμβεί και ένας Λενινισμός έχει αυτό το ρόλο. Δηλαδή πρόκειται για ένα επαναστατικό ρεαλισμό που θα ερευνήσει και να βοηθήσει μεθοδολογικά και πολιτικά τις νέες δομές και φόρμες που θα πάρει η νέα ταξική αυτοπεποίθηση, η ενότητα του προλεταριακού ανταγωνισμού.

Έτσι ώστε ο «ΛΕΝΙΝ» στην φάση του παγκόσμιου ολοκληρωτικού καπιταλισμού να είναι και πάλι η παραγωγή πολιτικής της οργανωμένης παρέμβασης της εργατικής τάξης στην πιο ψηλή βαθμίδα ανάπτυξης και κρίσης του.

Ο Λενινισμός δεν μπορεί να παραστήσει τους ειδικούς της απελευθέρωσης. Το προλεταριάτο έχει τις γνώσεις και την εμπειρία να δώσει τις απαντήσεις, ο Λενινισμός θα αποτελέσει το μεθοδολογικό εργαλείο της συστηματοποίησης της προλεταριακής εμπειρίας. Και αυτό είναι το μέγιστο των καθηκόντων των οργανωμένων δυνάμεων σε αυτή την μεταβατική φάση.

Αυτό βέβαια συνεπάγεται μια πρωτοπόρα δράση και πειραματισμό σε όλα τα επίπεδα, μια μάχιμη δραστηριότητα που θα βλέπει την εμμένεια της εξουσίας και των ταξικών σχέσεων αλλά και της προλεταριακής αντεξουσίας. Την βιοπολιτική και την βιοεξουσία ως ταξική πάλη και το αντίθετο.

Μόνο που πρέπει να είμαστε έτοιμοι να αποδεχτούμε κάθε αστάθμητη έκφραση της συνάντησης των κοινωνικών υποκειμένων, αστάθμητη έκφραση που θα γεννήσει το ριζικά καινοφανές. Διαδικασία κατά την οποία η αλληλοδιείσδυση των αντίθετων, η υπάρχουσα μη-γραμμική αντίφαση κάνει δυνατή την καταστροφή των παλαιών σχέσεων και την δημιουργία νέων.

Γι αυτό το λόγο ο κόσμος των βεβαιοτήτων, των κλειστών συμπάντων, ο κόσμος που θα άλλαζε με μια ωραία έφοδο στα χειμερινά ανάκτορα τελείωσε οριστικά. Ε ναι σε ένα τέτοιο απροσδιόριστο σύμπαν μόνο ένας βιοπολιτικός Λενινισμός που μπορεί να επαναδομήσει την ενότητα επαναστατικής τακτικής- στρατηγικής μπορεί να απαντήσει.

Γ) «ο ΛΕΝΙΝ ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΛΕΝΙΝ»

Στο πρώτο μέρος αυτής της μικρής μας εργασίας προσπαθήσαμε να είμαστε όσο γίνεται πιο τίμιοι και αντικειμενικοί με το ιστορικό ρεύμα του Λενινισμού, προσπαθήσαμε να υπερβούνε το σκόπελο της αγιοποίησης αλλά και το ύφαλο της ηθικισμού, της κατάρας και του αναθέματος.

Στο δεύτερο μέρος θεωρήσαμε πως η πολυπλοκότητα του ολοκληρωτικού καπιταλισμού επιβάλει ένα Λενινισμό ως μεθοδολογικό εργαλείο ενός νέου κομμουνιστικού κινήματος. Ένα Λενινισμό που θα συνδυάζει τις καλύτερες παραδόσεις του Οκτώβρη με τα καινοτόμα προτάγματα του Μάη του 68. Ένα Λενινισμό αποτέλεσμα της ετερογενούς διάρκειας της επαναστατικής παράδοσης των καταπιεσμένων.

Όπως είναι αναγκαίο να διερευνήσουμε ένα «Μαρξ πέρα από το Μαρξ» αντίστοιχα πρέπει να διερευνήσουμε ένα «Λένιν πέρα από τον Λένιν».

Όπως μετα από την προδοσία της σοσιαλδημοκρατίας ο ΛΕΝΙΝ –όπως και πιο πάνω ξανάπαμε – ξανασυναντήθηκε με τον ΧΕΓΚΕΛ , έτσι και οι επαναστατικές δυνάμεις του 21^ου αιώνα πρεπει να ξανασυναντηθούν με τις θεωρητικές βάσεις του Μαρξισμού και του Λενινισμού για να τις μεταλλάξουν διαλεκτικά. Δημιουργώντας έναν μεθοδολογικό εργαλείο της παραγωγής μιας συγκεκριμένης πολιτικής της συγκεκριμένης στιγμής που δεν θα ακυρώνει την στρατηγική για χάρη της τακτικής, αλλά ούτε και το αντίθετο, παράγωντας την συγκεκριμένη ουτοπία, «την δημιουργική συγχώνευση του συνειδητού με το ασυνείδητο…αυτό που αποκαλούμε έμπνευση»(ΣΑΒΒΑΣ ΜΙΧΑΗΛ:«Ο Τρότσκυ ως φιλόσοφος» «ΛΕΩΝ» 2001 σ: 124). Μια έμπνευση που δεν μένει στα κοινωνικά «στάδια» , στις οικονομικές και πολιτικές αναγκαιότητες , ούτε όμως περιμένει η καθολική απελευθέρωση να είναι ένα μονόπρακτο έργο με ένα βέβαιο αίσιο happy and. Πρόκειται για μια στάση ζωής που θα καθοδηγείται από το ρητό του ΜΑΟ «Είναι δίκαιο να εξεγειρόμαστε», είναι δίκαιο να επαναστατούμε. Μέχρι η παράδοση των καταπιεσμένων να σπάσει το κομφορμισμό που διαρκώς την απειλεί και να πάρει εκδίκηση για τους χιλιάδες αιώνων ταξικής καταπίεσης.

Δεν υπάρχουν επαναστάτες δίχως αίτια, υπάρχουν επαναστάτες και επαναστατικές δυνάμεις που δεν έχουν ακόμη διερευνήσει όλα τα αιτία και όλες τις δυνατότητες που η ίδια η πραγματικότητα δημιουργεί και ο Λενινισμός- ως η επιστήμη της επανάστασης- μας βοηθάει να τις ανακαλύψουμε, να τις αναλύσουμε και να τις ενοποιήσουμε σε μια νέα επαναστατική ενότητα θεωρίας και πράξης.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΡΓΥΡΟΣ