Το πλήθος του Τ. Νέγκρι
Τι είναι αυτοκρατορία;;;
Τι εννοούν όμως με τον όρο Αυτοκρατορία οι συγγραφείς; Αυτοκρατορία λοιπόν είναι η νέα παγκόσμια καπιταλιστική τάξη που στηρίζεται στην δικτυακή οργάνωση του σύγχρονου καπιταλισμού. Συνενώνοντας έθνη-κράτη, υπερεθνικούς θεσμούς, πολυεθνικές, μκο υπερβαίνοντας την ιμπεριαλιστική πολιτική των εθνών-κρατών. Αυτοκρατορία είναι η αντιστραμμένη μορφή που παίρνει η παγκοσμιοποίηση της κοινής ζωής του πλήθους.
Οι συγγραφείς σε αντίθεση με το βιβλίο Αυτοκρατορία αποφεύγουν να μιλήσουν για μια απόλυτα ολοκληρωτικά εδραιωμένη Αυτοκρατορική πραγματικότητα. Προτιμάνε να μιλήσουν για μια τάση που σε βάθος χρόνου μπορεί συντηρήσει την σημερινή παγκόσμια τάξη.
Επαναφέροντας τον ιμπεριαλισμό ως ένα κατηγόρημα της υπόστασης της Αυτοκρατορίας. Με τις ΗΠΑ να είναι στο κέντρο της Αυτοκρατορίας και όχι ένα ισχυρό και καθοριστικό τμήμα του δικτύου της.
Πρόκειται για διαφοροποιήσεις που συσχετίζονται με τις εξελίξεις στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.
Ανάμεσα στο πρώτο και στο δεύτερο βιβλίο ο ένοπλος ανθρωπισμός- που οδήγησε στην βίαιη ενσωμάτωση της πρώην Γιουγκοσλαβίας στην οικονομία της καπιταλιστικής αγοράς- αντικαταστάθηκε από το πόλεμο ενάντια στην τρομοκρατία που οδήγησαν στην εισβολή στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ.
Οι συγγραφείς θα μιλήσουν για το ανακτορικό πραξικόπημα του Μπους που επανέφερε τον ιμπεριαλισμό στην επιφάνεια. Για να μπορούν οι ΗΠΑ να παίξουν τον ρόλο του παγκόσμιου χωροφύλακα του κεφαλαίου σε σύγκρουση όμως με τις άλλες ανακτορικές αυτοκρατορικές δυνάμεις της Αυτοκρατορίας. Ρόλος που τους δίνει τα αναμφισβήτητα πρωτεία στο έλεγχο των ροών που παράγει το πλήθος.
Τι είναι το πλήθος;;
Νομίζω πως δεν θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε την έννοια του πλήθους αν δεν κατανοήσουμε την έννοια της «βιοπολιτικής» παραγωγής. Βιοπολιτική παραγωγή λοιπόν δεν είναι μόνο η παραγωγή υλικών αγαθών αλλά είναι παραγωγή σχέσεων, μορφων ζωής, επικοινωνίας και συναισθημάτων. Είναι η παραγωγή του πολύμορφου κοινωνικού πλούτου που δεν χωράει στα στενά όρια των καπιταλιστικών σχέσεων και υπερβαίνει τον νόμο της αξίας, δυναμώνοντας τη κομουνιστική τάση. Πλήθος είναι αυτά τα μοναδικά υποκείμενα, που παράγουν από κοινού, διαμέσου δικτύων και σχέσεων αυτόν τον πολύμορφο πληθυντικό κοινωνικό πλούτο.
Οι συγγραφείς κάνουν ένα ξεκάθαρο διαχωρισμό του πλήθους από τον λαό, την μάζα και την εργατική τάξη. Το πλήθος είναι μια πολλαπλότητα μοναδικοτήτων, μια κοινή ζωή μαχόμενων επιθυμιών που επικοινωνούν και παράγουν. Άρα δεν θα μπορούσε να ταυτιστεί με τον λαό, αυτή την ενότητα που στηρίζει τα έθνη-κράτη. Ούτε θα μπορούσε να ταυτιστεί με την γκρίζα και υποταγμένη ροή της μάζας που ακολουθεί την εξουσία. Σε αυτό το σημείο στην σκέψη των συγγραφέων η έννοιες μάζα και όχλος ταυτίζονται.
Παρόλο που το πλήθος είναι μια ταξική κατηγόρια δεν ταυτίζεται με την εργατική τάξη. Άλλωστε δεν θα μπορούσε το πλήθος- αυτό το υποκείμενο που παράγει σχεδόν ελεύθερα-να ταυτιστεί με ένα υποκείμενο που για να αποκτήσει την αυτοσυνειδησία του χρειάζεται την δράση μιας πρωτοπορίας, είτε απ΄εξω, είτε στο εσωτερικό της.
Η βάση της βιοπολιτικής παραγωγής του πλήθους είναι η κεντρικότητα της άυλης εργασίας και της γενικής διάνοιας που μετατρέπει τα υπο εκμετάλλευση υποκείμενα σε συνειδητά δρώντα εργαλεία επαναστατικής αλλαγής. Είτε αυτά είναι εργάτες, είτε διανοούμενοι, είτε μετανάστες, είτε γυναίκες, είτε άνεργοι ή άεργοι. Ναι αυτοί σε μια κοινωνιολογική βάση απαρτίζουν το πλήθος.
Σε τελευταία ανάλυση το πλήθος δεν είναι παρά η σάρκα της εξέγερσης που αναζητά διαρκώς την ελευθερία. Το δρόμο της εξόδου από την Αυτοκρατορία που ως παράσιτο τρέφεται από τον πλούτο που παράγει το πλήθος. Είναι η «θεϊκή βία» που καταστρέφει το δίκαιο, δημιουργώντας μια νέα ανθρωπότητα, ως μια ύστατη μορφή αγάπης, όπως λένε αυτοί και έρωτα θα πρόσθετα εγώ.
Ναι ξέρω τα παραπάνω φαντάζουν πολύ αφηρημένα και ιδεαλιστικά, πόσο μάλλον που δεν αποκτάνε μορφές οργάνωσης και πολιτικής διαμεσολάβησης που θα συνένωνε το τώρα των αγώνων με την στιγμή της τελικής(;;) ρήξης.
Με αποτέλεσμα οι συγγραφείς να οδηγούνται σε ένα ρηχό μεταρρυθμισμό. Φτάνοντας στο σημείο να στηρίξουν το ευρωσύνταγμα, γιατί το Ευρωσύνταγμα θα βοηθήσει την Ευρώπη να γίνει «αντίβαρο» των ΗΠΑ.
Αλήθεια πια είναι η θέση τους σήμερα που η κρίση έχει διαλύσει την Ευρωζώνη; Στην προσπάθεια τους οι συγγραφείς να μην χαρίσουν τον πολιτικο ρεαλισμό στους αντιπάλους, καθώς τον θεωρούν ως αντιστραμμένη εικόνα της βιοπολιτικής του πλήθους, τείνουν τελικά να ταυτιστούν μαζί τους.
Βέβαια από την άλλη είναι μια μορφή ριζοσπαστικής απάντησης- αδύνατης πολιτικά αλλά δυνατής οντολογικά-απέναντι στην πολιτική και οντολογική αδυναμία της εργατικής τάξης να αυτοχειραφετηθεί.
«Απόλυτη δημοκρατία» ή κομμουνισμός;
Το κυριότερο πρόβλημα των συγγραφέων βρίσκεται στο γεγονός πως δεν λένε τα πράγματα με το όνομα τους. Ίσως γιατί στο Τόνι Νέγκρι βαραίνει πολύ η πολιτική και θεωρητική ήττα της παράδοσης του, δηλαδή του εργατισμού και της αυτονομίας. Μια ήττα που τον οδήγησε στην εξορία και στην συνέχεια στην φυλακή.
Αναφέρονται σε μια δημοκρατία που την ονομάζουν απόλυτη και σε μια επιστήμη της δημοκρατίας και αυτό που περιγράφουν είναι μια μορφή κομουνισμού στο ανώτερο στάδιο του.
Η «απόλυτη» δημοκρατία μια έννοια που τη παίρνουν από το Σπινόζα προϋποθέτει μια κοινή ζωή- κοινοκτημοσύνη δηλαδή- που δεν μπορεί παρά να έχει ως βάση αλλά και αποτέλεσμα μια δημοκρατία σε όλα τα επίπεδα των πολύμορφων δικτυακών σχέσεων και δράσεων. Γιατί μόνο έτσι μπορεί να υπάρξει, να παράγει και να διατηρηθεί.
Έτσι απέναντι στην καπιταλιστική βιοεξουσία που εκμεταλλεύεται την ζωή αντιπροτείνουν την βιοπολιτική της αγάπης του πλήθους που ζει, δρα και σκέφτεται με βάση την κομουνιστική οργάνωση και ζωή.
Ε κατακλείδι παρόλες τις πολιτικές και θεωρητικές αδυναμίες του το βιβλίο μπορεί να αποτελέσει ένα μαχόμενο ερευνητικό εργαλείο για το πώς εγγράφονται στην συγκεκριμένη πραγματικότητα οι αγώνες της ζωντανής εργασίας.
Αγώνες που υπερβαίνουν τα παλαιά σχήματα πολιτικοποίησης, κόμματα, συνδικάτα, αναζητώντας νέους τρόπους έκφρασης και δράσης, όπως συγκυριακά δείχνει το κίνημα των αγανακτισμένων.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΡΓΥΡΟΣ
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου