Cloud atlas: ένας Άτλας του ανθρώπινου αγώνα ενάντια στο φόβο και την σκλαβιά

Αν θεωρήσουμε πως η φυσική τάξη των πραγμάτων είναι να τρώει- συμβολικά και κυριολεκτικά ο  πλέον δυνατός τον αδύνατο, τότε ως ανθρωπότητα έχουμε χάσει το παιχνίδι. Με αποτέλεσμα η βαρβαρότητα να αποτελεί την μοναδική κατάληξη που μπορεί να έχει η περιπέτεια του ανθρώπινου πολιτισμού.

Να όμως που κάθε φορά σηκώνουν το ανάστημα τους, κάποιες ελάχιστές δυνάμεις, σταγόνα στο ωκεανό ίσως, που στην ροη του χρόνου γίνονται ωκεανός  και αλλάζουν αυτό που θεωρείται φυσική τάξη των πραγμάτων.

Μια διαρκή και αιώνια αναμέτρηση ανάμεσα στην Ελευθερία/ χειραφέτηση και την φόβο/σκλαβιά. Με τον παρελθόν, το παρόν και το μέλλον να διαπλέκονται. Με το παρελθόν να βάζει το ερώτημα που λύνεται, αν λύνεται στο μέλλον. Κλείνοντας  όμως κάποιους κύκλους ζωής που είχαν ανοίξει στο παρελθόν.

Όπως συμβαίνει με τον κεντρικό ήρωα της  ταινίας cloud atlas. Που εμφανίζετε ως υποψήφιος δολοφόνος το 1849 στα νησιά του Ειρηνικού και καταλήγει ως ταπεινός βοσκός στο μετα-αποκαλυπτικό 2300. Ένας βοσκός που αγωνίζεται για να κάνει το καλό  ενάντια στους πρωτόγονους ανθρωποφάγους, αλλά κύρια ενάντια στην ίδια του την υποταγμένη φοβική συνείδηση.

Ενδιάμεσα στην ταινία παρακολουθούμε την αφύπνιση ενός δικηγόρου και της γυναίκας του ενάντια στην ανθρώπινη σκλαβιά το 1850.   Την πορεία ενός μουσικοσυνθέτη στο μεσοπόλεμο προς την δημιουργία, το έγκλημα και την αυτοκαταστροφή, διαμέσου των ερωτικών επιστολών στον αγαπημένο του. Την δεκαετία του 70 τον αγώνα μιας μαχητικής δημοσιογράφου ενάντια σε μια πολυεθνική που ετοιμάζει μια  οικολογική  καταστροφή. Στην σύγχρονη εποχή τον αγώνα ενός οικονομικά αποτυχημένου εκδότη να αποδράσει από ένα γηροκομείο που τον έχουν «φυλακισμένο». Τον αγώνα της συνειδητοποίησης και της ανθρώπινης αφύπνισης μιας γενετικά τροποποιημένης σκλάβας το 2144 σε ένα ολοκληρωτικό καθεστώς. Μια αφύπνιση και συνειδητοποίηση που την μετατρέπει σε επαναστάτρια και σε  «θέα» το 2300.

Ναι η ταινία ασχολείται με την αθανασία της ψυχής. Με την πορεία της ψυχής απο σώμα σε σώμα, από το κακό στο καλό, από το χαμηλό στο υψηλό. Μια πορεία όχι αναγκαστικά ανοδική, αφού η κάθε φορά συμπεριφορά του ατόμου καθορίζει την πορεία του στην επόμενη φάση του.

Και με την ίδια την ιστορία της ανθρωπότητας να ξεκίνα από τα χαμηλό και  το κακό, να ανεβαίνει σκαλιά πολιτισμού και εξανθρωπισμού και να καταπέφτει ξανά στην βαρβαρότητα, μέχρι να ωριμάσει ως ενεργή καθολικότητα, όπως θα έλεγε και ο νεαρός Χέγκελ.

Μέσα σε αυτό τον διαρκή αγώνα, μέσα σε αυτήν την διαρκή ροη σταγόνων του ωκεανού που αγωνίζονται να αλλάξουν τα πράγματα, όπως λέει και μια από τις ηρωίδες του  cloud atlas: «Οι ζωές δεν είναι δικές μας. Από το φεγγάρι ως τον τάφο είμαστε δεμένοι με άλλους. Στο παρελθόν και στο μέλλον. Και με κάθε έγκλημα ή καλοσύνη, γεννάμε το μέλλον μας.» Ζωές που φέρνουν μηνύματα αντίστασης απέναντι στο φόβο και την σκλαβιά. Μηνύματα ικανά να εμπνεύσουν μια επανάσταση.

Πρόκειται για μια πολύ φιλόδοξη και ταινία που όμως νομίζω πως δεν κατάφερε να δείξει αυτή την καθολική εικόνα της αλληλοδιαπλοκής των χρόνων του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος.

Οι 6 ιστορίες παραμένουν εν πολλοίς κατακερματισμένα υποσύνολα της συνολικής πραγματικότητας. Παρόλα αυτά βλέπεται με εξαιρετικό ενδιαφέρον και ακόμη καλύτερα είναι να διαβαστεί το βιβλίο που βασίστηκε η ταινία.

Πρόκειται για το  cloud atlas του  David   Mitchell, ένα βιβλίο που έχει μεταφραστεί στα ελληνικά με τον τίτλο «Ο Άτλας του ουρανού» από τις εκδόσεις ελληνικά γράμματα το 2007 και είναι εξαντλημένο, με τις εκδόσεις να έχουν κλείσει. Αν κάποιος το έχει σε ψηφιακή μορφή, ας το ανεβάσει.