ΟΙ ΕΞΕΓΕΡΣΕΙΣ ΔΕΝ ΜΠΑΙΝΟΥΝ ΣΤΑ ΜΟΥΣΕΙΑ….

Δύναμη / εξουσία

Σε αυτό το σημείωμα μας , με αφορμή την εξέγερση του πολυτεχνείου, θα σχολιάσουμε την ιστορική διαλεκτική κάποιων ημερομηνιών που καθόρισαν το σημερινό ελληνικό τοπίο. Θέλοντας να αναδείξουμε την ενότητα , την αντίθεση αλλά και την σύγκρουση μεταξύ της παραγωγικής- πολιτικής δύναμης/ εξουσίας των μαζών και την ισχύ της εξουσίας/ δύναμης του κεφαλαίου.

Μιλάμε για την δύναμη/ εξουσία των μαζών που παράγουν και μετασχηματίζουν την ζωή και το κοινωνικό περιβάλλον με ποικίλους τρόπους, σε σύγκρουση με την ισχύ της εξουσίας/ δύναμης που αγωνίζεται να μείνουν τα πράγματα ως έχουν ή οι αλλαγές και οι μετασχηματισμοί να έχουν το πρόσημο της υπάρχουσας καπιταλιστικής τάξης πραγμάτων.

Φυσικά υπάρχουν ιστορικές στιγμές, που η ενότητα των αντιθέτων διαχωρίζεται πλήρως και τότε η παραγωγική δύναμη/ εξουσία των «παραγωγών του κοινωνικού πλούτου» αυγαταίνει και είναι ικανή για όλα. Είναι ικανή να πάει τα πράγματα πολύ μπροστά, οικοδομώντας ένα τελείως διαφορετικό κοινωνικό και πολιτικό τοπίο. Υπάρχουν και άλλες στιγμές που η εξουσία/ δύναμη των οικονομικών και πολιτικών ελίτ ισχυροποιείται και επιβάλλεται προσωρινά ή για μια ολόκληρη περίοδο πάνω στις μάζες και τις ανάγκες τους.

1)1949

Η ήττα του δημοκρατικού στρατού, η ήττα του πλήθους που απέκτησε την ένοπλη αυτοπεποίθηση κυνηγώντας κατακτητές και συνεργάτες , ήταν το αναγκαίο βήμα για την κυριαρχία της καπιταλιστικής εξουσίας. Μια εξουσία που στηρίχτηκε σε μια αστική τάξη που δημιουργήθηκε μέσα στην κατοχή, συνεργαζόμενη με τους κατακτητές.

Μιας αστικής εξουσίας, που με όπλο την κρατική και παρακρατική τρομοκρατία, προσπάθησε στρατηγικά να καθορίσει τους συσχετισμούς δύναμης, για μια ολάκερη περίοδο. Μια απόπειρα που έχασε σε όλα τα επίπεδα. Μπορεί να νίκησε τους εξεγερμένο πλήθος στο Γράμμο και στο Βίτσι, έχασε την μάχη στα εργοστάσια και στο πεζοδρόμιο. Η ανάπτυξη της καπιταλιστικής παραγωγής δυνάμωσε το αντίπαλο και αναγκαίο για τη παραγωγή πόλο. Δυνάμωσε την εργατική τάξη που γλήγορα απαίτησε με μαχητικό τρόπο μερίδιο από τον πλούτο που παράγεται , αλλά και δημοκρατία , ελευθερία και μόρφωση.

Ας δούμε τρία χαρακτηριστικά στοιχεία: α) 9 χρόνια ύστερα από την ήττα του δημοκρατικού στρατού, η ΕΔΑ ήρθε δεύτερη στις εκλογές του 1958. β) υπήρξε μια εκτόξευση των απεργιών που συχνά έπαιρναν άγριο χαρακτήρα , με μια εφαρμογή μορφών εργατικής εξουσίας. Π.χ οι οικοδόμοι στα γιαπιά εφάρμοζαν μόνοι τους το 7ωρο. γ) σημειώθηκε μια πρωτοφανή πολιτιστική ανάπτυξη και εξέλιξη. (Θεοδωράκης, Χατζιδάκις, «Λαμπράκηδες»…κτλ) που τάραξε τα λιμνάζοντα νερά στο πολιτισμό, στην πολιτική και την κοινωνία.

2) 1965

Οι λαϊκές και εργατικές μάζες τον Ιούλη του 1965, στους δρόμους της Αθήνας, επέβαλαν το ουσιαστικό πολιτικό τέλος του μεταεμφυλιακού κράτους. Καταλύοντας την έννομη καπιταλιστική τάξη, απαιτώντας με την δύναμη του πεζοδρομίου , ενεργό ρόλο στα πολιτικά πεπραγμένα.

Το πεζοδρόμιο των Ιουλιανών άνοιγε δύο δρόμους: α) Μια μεταρρύθμιση από τα «πάνω» του καπιταλιστικού κράτους και την ολοκλήρωση των αστικών- κοινοβουλευτικών διαδικασιών. Ένα γεγονός που εάν συνέβαινε θα επέτρεπε την ενσωμάτωση του 50% του ελληνικού λαού, προερχόμενο από την αριστερά , που ζούσε σε μια ιδιότυπη παρανομία από το τέλος του εμφυλίου πολέμου. Μια προοπτική που συνδυαζόταν με την αναδυόμενη ευρωπαϊκή προοπτική του ελληνικού καπιταλιστικού σχηματισμού. β) Οι δυνάμεις της αριστεράς να επιχειρούσαν πολιτικά μια ριζοσπαστική λαϊκή αλλαγή, βασιζόμενοι πάνω στην αγωνιστική αυτοπεποίθηση των εργατικών και λαϊκών μαζών. Μόνο που αυτή η προοπτική δεν πέρασε καν από το μυαλό τους. Η ήττα του εμφύλιου, είχε και ως ένα σημείο συνεχίζει να είναι εσωτερικευμένο χαρακτηριστικό της ελληνικής αριστεράς. Δεν είναι καθόλου τυχαίο, πως μόλις ξέσπασε η χούντα, τα πιο πολλά και μεγάλα στελέχη της αριστεράς περίμεναν στο σπίτι τους την αστυνομία να τους μαζέψει. Ούτε καν σκέψη για οργάνωση της αντίστασης κατά της χούντας.

3) 1967

Η πολιτική και οικονομική τάξη του μεταεμφυλιακού κράτους επίσης αδυνατούσε να προχωρήσει σε μια από τα «πάνω» μεταρρύθμιση. Η χούντα των Συνταγματαρχών ήταν μια αγωνιώδες και αδιέξοδη απόπειρα του μεταεμφυλιακού κράτους να μείνουν τα πράγματα ως έχουν.

Η χούντα νωρίς κατάλαβε πως δεν φτάνει η «φοβέρα» για να καθίσουν φρόνιμα οι μάζες. Χρησιμοποιώντας τον κρατικό προϋπολογισμό και τα δάνεια ενίσχυσε την καταναλωτική ενσωμάτωση των λαϊκών και εργατικών μαζών. Και από αυτήν την άποψη η «εξαγορά» των μαζών αποτελεί μια αντιστραμμένη νίκη τους.

Τα προβλήματα όμως στην οικονομία και τα πολιτικά αδιέξοδα οδήγησαν την χούντα σε μια προοπτική ενός ελεγχόμενου κοινοβουλευτισμού, για να μπορέσει με κάποιο τρόπο να κρατηθεί στη εξουσία.

Όμως τα γεγονότα και τα συμβάντα είχαν πάρει τον δρόμο τους. Μέσα σε ένα γενικότερο κλίμα κοινωνικής και πολιτικής αμφισβήτησης και πολιτιστικής ανάτασης, καμία μερική λύση δεν μπορούσε να αντέξει. Ή θα περνάγαμε σε μια ολότελα διαφορετική ιστορική φάση ή θα έπρεπε η αντίδραση να είχε την δύναμη και την ισχύ να καταστείλει αποτελεσματικά το πολύμορφο πολιτικό-κοινωνικό και πολιτιστικό κίνημα της δεκαετίας του 1960-70, καθώς και το αναδυόμενο φοιτητικό κίνημα- που εκφράζοντας μια νέες μορφωμένες λαϊκές μάζες- απαιτούσαν ρόλο και στα πολιτικά πεπραγμένα.

4) 1973- 1974

Η εξέγερση του πολυτεχνείου ακύρωσε στο «δρόμο» την λύση μιας ελεγχόμενης αυταρχικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Η εξέγερση του πολυτεχνείου, έκανε την άρχουσα τάξη να συνειδητοποιήσει, πως εάν ήθελε να κρατήσει την εξουσία της, δεν μπορούσε να διατηρήσει την μεταεμφυλιακή πραγματικότητα. Η χούντα είχε τελειώσει ως απάντηση για το σύστημα του κεφαλαίου. Η τραγωδία της Κύπρου στην συνέχεια απέδειξε την ανικανότητα , την φαυλότητα των «σωτήρων» του έθνους και του ελληνικού καπιταλισμού.

Μέσα από τα συντρίμμια της μεταεμφυλιακής τάξης πραγμάτων γεννήθηκε η μεταπολίτευση, που σήμανε την ολοκλήρωση της αστικής κοινοβουλευτικής τάξης πραγμάτων, με την πλήρη ενσωμάτωση του Εαμικού κόσμου και της αριστεράς στην αστική πραγματικότητα. Σήμανε την αγωνιστική διεκδίκηση και την πολιτική ριζοσπαστικοποίηση μιας νέας εργατικής τάξης , πιο μορφωμένης από πότε. Μια διεκδίκηση που πήρε το χαρακτήρα μαχητικών και άγριων απεργιακών διεκδικήσεων. Που είχε ως αποτέλεσμα την οικοδόμηση ενός νέου εργατικού κινήματος, που δεν διεκδικούσε μόνο ένα κομμάτι της πίττας του παραγόμενου πλούτου, αλλά όλο τον παραγόμενο πλούτο.

Ένα ριζοσπαστικό, ανατρεπτικό εργατικό ρεύμα που καμία αριστερή δύναμη δεν έβαζε ζήτημα ενοποίησης του σε μια κατεύθυνση επαναστατικής ανατροπής. Και αυτό για ένα απλό λόγο. Καμία αριστερή δύναμη δεν έβαζε- με σοβαρούς όρους- ζήτημα επαναστατικής αλλαγής και εξουσίας.

Με αποτέλεσμα το εργατικό ριζοσπαστικό δυναμικό - η δύναμη/ εξουσία της νέας αυτής εργατικής τάξης- να πλαισιώσει την λαϊκή και εργατική βάση του ΠΑΣΟΚ. Μετατρεπόμενη σε μια ιδιόμορφη διεκδικητική «εργατική αριστοκρατία» της περιόδου του ΠΑΣΟΚ που έδωσε την τελευταία μάχη της, ρίχνοντας την κυβέρνηση του Μητσοτάκη, με την ταξική εποποιία της ΕΑΣ.

Μια εργατική γενιά που συμβιβάσθηκε με την κυβέρνηση του Σημίτη. Κρατώντας για αυτήν κάποια προνόμια, γεμίζοντας τα συνεργεία και τα γραφεία των ΔΕΚΟ με κακοπληρωμένους , αλλά και πιο μορφωμένους και από αυτήν νέους εργαζόμενους, την περίφημη γενιά των 700 ευρώ.

Ενώ τα φοιτητικά ριζοσπαστικά ρεύματα κατάφεραν να καθορίσουν τα πανεπιστημιακά/ εκπαιδευτικά πεπραγμένα ως και σήμερα. Και αυτή την ιδιόμορφη πανεπιστημιακή/ εκπαιδευτική«δυαδική εξουσία» προσπαθούν να καταργήσουν οι αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις των τελευταίων ετών.

Αποδεικνύοντας εν τέλει την ικανότητα που έχει ακόμη η καπιταλιστική εξουσία, να επικαθορίζει τους μετασχηματισμούς της παραγωγικής δύναμης/ εξουσίας του σώματος της ζωντανής εργασίας, εξαιτίας και της υποκειμενικής αδυναμίας των «κάτω» και της αριστεράς να ανατρέψουν την καπιταλιστική τάξη πραγμάτων.

Σήμερα η ανάπτυξη της γνώσης έχει μετατρέψει την γενική διανοητική δυνατότητα σε καθοριστική παραγωγική δύναμη. Δημιουργώντας την υλική βάση για την συνάντηση εργασίας- παιδείας, που αντικειμενικά δυναμώνει την δύναμη / εξουσία των προλεταριακών ροών, που τείνουν να ενοποιήσουν και να υπερβούν την αντίθεση χειρονακτικής – πνευματικής εργασίας. Παράγωντας ένα διαρκώς αυξανόμενο πλούτο, παίρνοντας ένα διαρκώς μειούμενο ποσοστό αυτού, με αποτέλεσμα να βαθαίνει το ταξικό ρήγμα σε όλο το εύρος των κοινωνικών συνθηκών.

Προκαλώντας την αντίδραση της «χούντας» του ολοκληρωτικού καπιταλισμού που επιχειρεί να περιχαρακώσει τις νέες δυνατότητες της παραγωγικής δύναμης / εξουσίας των μαζών. Δυναμώνοντας ταυτόχρονα και αντιθετικά την προοπτική της επαναστατικής οικοδόμησης ενός μετώπου παιδείας- εργασίας- δημοκρατίας. Την προοπτική της χειραφέτησης της παιδείας και της εργασίας από τα δεσμά του κεφαλαίου.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΡΓΥΡΟΣ