Είναι η μετανάστευση αντιδραστική;;
Άλλωστε η μετανάστευση δεν είναι το μόνο θέμα που η αριστερά νιώθει αμηχανία και οδηγείται σε λάθος αναγνώσεις και λάθος πολιτικές. Ακόμη και σε αυτό το ζήτημα της ανεργίας που αμεσότατα άπτεται του κοινωνικού ζητήματος η αριστερά αδυνατεί να δώσει απαντήσεις που δεν θα αναπαράγουν το δίπολο κεφάλαιο-εργασία και θα απαντάνε πρακτικότατα στο συγκεκριμένο ερώτημα.
Λόγος ρηχός…
Την ίδια αμηχανία νομίζω πως νιώθει και ο ίδιος ο σ προσεγγίζοντας το θέμα της μετανάστευσης. Προσπαθώντας να αποδείξει πως η μετανάστευση είναι ένα φαινόμενο αντιδραστικό. Απαντώντας με αυτό τον τρόπο στην μόνη τίμια και καθαρή διεθνιστική στάση, αφελή την χαρακτηρίζει ο σύντροφος, τα σύνορα να είναι ανοικτά για τους εργάτες. Αλλά και στην αταξική- όπως λανθασμένα την χαρακτηρίζει-υπεράσπιση της μετακίνησης των προλεταριακών ροών απο Τ. Νέγκρι. Υπερασπιζόμενος μια θέση που λέει πως πρέπει να είμαστε κατά της μετανάστευσης αλλά να υπερασπιζόμαστε τα δικαιώματα των μεταναστών. Όπως είμαστε κατά της ανεργίας αλλά υπερασπιζόμαστε τους άνεργους και τα δικαιώματα τους.
Ας ξεκινήσουμε με κάποιες φιλοσοφικού τύπου μεθοδολογικές ενστάσεις: Νομίζω-πάντα μπορούμε να κάνουμε και λάθη- πως η ανεργία και η μετανάστευση εντός του ιστορικού γίγνεσθαι δεν είναι ίδιας οντολογικής και πολιτικής τάξεως ζητήματα. Όπως δεν είναι ίδιας τάξης οι μεταναστεύσεις, οι μετακινήσεις πληθυσμών, οι πόλεμοι, οι αιματοχυσίες και οι σφαγές.
Αντίθετα ο σ ακολουθώντας ένα ρηχό συνδικαλιάρικο και εργατίστικο εν πολλοίς λόγο τα ομογενοποιεί, αφαιρώντας την πολυπλοκότητα και την αμφισημία των φαινομένων. Που μαρξιστικά αν τα έβλεπε ως ενότητες αντιθέτων θα έπρεπε να διακρίνει την διαφορετικότητα και την πολυπλοκότητα τους.
Μένοντας σε μια αντίστοιχη λογική ομογενοποίησης κάποιος θα μπορούσε να υποστηρίξει πως αντίστοιχα με την μετανάστευση και η εισαγωγή των μηχανών είναι δυνάμει επαναστατική εξέλιξη αλλά στην παρούσα φάση προκαλεί ανεργία, άρα είναι αντιδραστική. Άρα μήπως δεν θα έπρεπε να εισάγουμε μηχανές στην παραγωγή ή μήπως θα έπρεπε να τις καταστρέψουμε για να σώσουμε τις θέσεις εργασίας;
Αντίθετα νομίζω μια πιο προσεκτική και διαλεκτική αντιμετώπιση των ζητήματος θα βοηθούσε να αναγνωρίσουμε την αντιφατικότητα και την αμφισημία των φαινομένων. Ας φέρουμε ένα παράδειγμα: Ο σ μιλάει για τον εκτονωτικό ρόλο που παίζει η μετανάστευση σε σχέση με την ταξική πάλη στα πλαίσια ενός κοινωνικού σχηματισμού, στις χώρες εξαγωγής μεταναστών.
Ας αντιστρέψουμε την εν λόγω θέση, φέρνοντας δυο παραδείγματα: Ποια η σχέση της ανόδου των απεργιακών αγώνων και της εξωτερικής μετανάστευσης που μείωνε το εργατικό δυναμικό, αυξάνοντας παράλληλα τα λαϊκά εισοδήματα στην Ελλάδα του 60; Ποια η αντίστοιχη σχέση στην σημερινή Κίνα ανάμεσα στη κρατικά καθοδηγούμενη μετανάστευση και στους τελευταίους νικηφόρους αγώνες των Κινέζων εργατών;
Επίσης είναι καλό όταν κριτικάρουμε μια άποψη να μένουμε στην ουσία αυτών που λέει και όχι σε αυτό που εμείς θέλουμε να λέει. Διαφορετικά πράττουμε το σφάλμα που κάνει το ΚΚΕ σε σχέση με τις δικές απόψεις. Αυτό αφορά το ζήτημα της αταξικότητας του «πλήθους» του Νέγκρι. Στο οποίο η ταξικότητα του υφίσταται δομικά και οντολογικά σε μια κατεύθυνση σχεσιακή και όχι ουσιοκρατική. Και μόνο ως τέτοια να κριθεί για το βαθμό ταξικότητας της και όχι με γενικόλογους αφορισμούς.
Επίσης πρέπει να γνωρίζουμε πως το «πλήθος» δεν είναι ένα ομογενοποιημένο πράγμα αλλά ένα πλήθος πολλαπλών μοναδικοτήτων. Να αναγνωρίσουμε την «πονηριά της ιστορίας»- χεγκελιανής προελεύσεως- στην άποψη για τις μετακινήσεις των πληθυσμών που έχει ο Νέγκρι με στόχο την υβριδοποίηση των μοντέρνων κοινωνιών. Ας μην ξεχνάμε την αντίστοιχη «πονηριά της ιστορίας» στην άποψη του Μαρξ για την αποικιοκρατία, σε σχέση με την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων.
Το πρόβλημα με το «πλήθος» βρίσκεται εκεί που βρίσκεται και το πρόβλημα της παραδοσιακής ή αιρετικής εργατίστικης αντίληψης. Δηλαδή στην ικανότητα μετασχηματισμού αυτού του υποκείμενου σε πολιτικό εργαλείο κοινωνικής χειραφέτησης.
Πάντως η αντίληψη του Νέγκρι κρατάει μια σταθερή διεθνιστική γραμμή σε αντίθεση δυστυχώς με το κείμενο του συντρόφου που εθνικοποιεί το διεθνιστικό καθήκον της προλεταριακής αλληλεγγύης.
Στην γραμμή του «σοσιαλισμού σε μόνο μια χώρα»
Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί όταν αντιμετωπίζουμε τέτοια πολυσύνθετα σύγχρονα θέματα. Κανείς δεν θα διαφωνήσει με την επισήμανση της καταστρεπτικής δύναμης του σύγχρονου ιμπεριαλισμού που προκαλεί τεράστια μεταναστευτικά ρεύματα στην περιφραγμένη Ευρώπη. Όπως και πως το πρωτεύον είναι να σταματήσει ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος, οι σφαγές, η πείνα, η εξαθλίωση και για αυτό παλεύουμε νυχθημερόν.
Μόνο που τα μεταναστευτικά ρεύματα υπάρχουν- θέλουμε δεν θέλουμε- και θα συνεχίσουν διαρκώς να αυξάνονται. Μια θέση που θα λέει η μετανάστευση είναι αντιδραστικό φαινόμενο, ενώ είναι απόρροια των ιμπεριαλιστικών πολέμων, σε τι ακριβώς βοηθάει; Σε τι ακριβώς θέλει και σε ποιον θέλει να απαντήσει;
Θεωρώντας αφελή το σύνθημα: «Σύνορα ανοικτά για όλους τους εργάτες» μήπως κάνει το μισό δρόμο για να πει «σύνορα κλειστά», όπως πράττει το ιμπεριαλιστικό-καπιταλιστικό κάστρο της «ΕΕ»;
Τρομάζω στην ιδέα πως αυτό θέλει να πει ο σύντροφος ή πως αυτό ετοιμαζόμαστε να πούμε σύντροφοι. Εμείς διεθνιστές- κομμουνιστές να προτρέπουμε σε κλειστά σύνορα. Δεν το πιστεύω, δεν θέλω να το πιστέψω.
Ο σ εθνικοποιώντας την προλεταριακή αλληλεγγύη- απόρροια της αντίληψης του «σοσιαλισμού σε μόνο μια χώρα»- όχι μόνο δεν βάζει τον εχθρό στην ίδια μας την χώρα, αλλά και άθελα του προσαρμόζεται στο μικροαστικό μέσο όρο, που δεν αντέχει το διαφορετικό.
Δεν ξέρω αλλά μου μένει η εντύπωση και θέλω να κάνω λάθος πως η πολυπολιτισμικότητα, το διαφορετικό, η υβριδοποίηση δεν χωράνε στην γραμμή των οριζόντων του αγαπητού συντρόφου. Αυτό που απέτυχε στο κ.τ.π- η πολυπολιτισμικότητα δηλαδή- που ήταν μια εκδοχή ομογενοποίησης της διαφοράς στο όμοιο του εμπορεύματος, δεν θα πρέπει να υπάρχει στην άλλη κοινωνία που θα φτιάξουμε.
Αντίθετα εγώ πιστεύω πως η διάφορα, η πολυπολιτισμικότητα, η εθνική, κοινωνική και θρησκευτική υβριδοποίηση είναι συστατικά στοιχεία ενός κομμουνιστικού πολιτισμού και οι σημερινές τάσεις και εστίες θα πρέπει να ενισχύονται με συνέπεια.
Διεθνιστική προλεταριακή αλληλεγγύη η μόνη απάντηση
Και μέσα από αυτή την οπτική μπορεί να αντιμετωπιστεί και το υπαρκτό πρόβλημα που υπάρχει αυτή την στιγμή στην Αθήνα με κορυφή του παγόβουνου τον Άγιο Παντελεήμονα. Αποτέλεσμα της αποτυχίας να προβληθεί και να γειωθεί υλικά το διεθνιστικό καθήκον της προλεταριακής αλληλεγγύης.
Τα συνδικάτα- που εν πολλοίς εργατίστικα τα έχουμε αγιοποιήσει- δεν κατάφεραν, δεν ήθελαν, δεν μπόρεσαν να παίξουν αυτό το ρόλο. Αντίστοιχη ήταν και η αποτυχία της αριστεράς και των αναρχικών να ξεφύγουν απο ένα ρηχό αντιφασιστικό και αντιρατσιστικό λόγο και να μετουσιώσουν υλικά την προλεταριακή αλληλεγγύη τους, αυτο-οργανώνοντας τις ζωές των κατοίκων, Ελλήνων, νέων και παλαιών μεταναστών. Αυτό που έκαναν ως ένα σημείο οι ρατσιστές, οι φασίστες και οι εγκληματίες.
Ξαναγυρνώντας θα υποστηρίξω πως τα σύνορα ανοικτά για όλους τους εργάτες όχι μόνο δεν είναι ένα αφελές σύνθημα, αλλά είναι η μοναδική υπαρκτή ελπίδα να λυθεί το πρόβλημα που υπάρχει στην Πάτρα και στην Ηγουμενίτσα. Είναι το μοναδικό σύνθημα και πολιτική που θα μπορούσε να ενοποιήσει πολιτικά τους Έλληνες και ξένους εργάτες και μετανάστες. Ερχόμενοι σε σύγκρουση με την δική μας κυβέρνηση και την ΕΕ, σπάζοντας την δικτατορία του Δουβλίνου 2
Δημήτρης Αργυρός
δυο επιπλέον επισημάνσεις:
1) Η ενορχηστρωμένη δολοφονική ρατσιστική βία των τελευταίων ημερών κάνει αδήριτη ανάγκη την άμεση παρέμβαση στις λαϊκές γειτονιές με στόχο την αυτοοργάνωση των άμεσων βιοτικών αναγκών ντόπιων και παλαιών και νέων μεταναστών. Μόνο έτσι θα αποτρέψουμε άμεσα και υλικά την δράση των παρακρατικών και δολοφόνων που παίζουν με την ανασφάλεια των ντόπιων και παλαιών μεταναστών.
2) Ήρθα μέσω facebook σε επαφή και με τον Γιώργο Λαουτάρη και μιλήσαμε λίγο για το κείμενο κριτικής μου. Εκεί μου έκανε μια σωστή επισήμανση πως δεν αναλύω επαρκώς την ταξικότητα στο Νέγκρι. Έχει δίκαιο αλλά το έπραξα για λόγους χώρου, που όπως αποδείχτηκε είχα δίκαιο. Του είπα πως μου δίνει αφορμή να γράψω ένα σχετικό άρθρο και θα το πράξω με την πρώτη ευκαιρία…
Το μόνο που θα μπορούσα εδώ να πω είναι πως στο Νέγκρι η δράση του πλήθους αποτελεί μια σπινοζική εμμενής υπόσταση με πλήθος κατηγορημάτων… που διακρίνονται από ενεργητικές και παθητικές δυνάμεις. Και όλα αυτά γιατί δεν υπάρχει η διαλεκτική κεφάλαιο-εργασία αλλά μια δράση του ενεργούς υποκειμένου του πλήθους πάνω στην παθητικότητα της αυτοκρατορίας.
Η ταξικότητα αποτελεί ένα από τα πολλά εμμενή κατηγορήματα που συσχετίζονται όχι με την χεγκελιανή ουσιοκρατία της εργατικής τάξης ως τάξη καθαυτή και διαυτή αλλά με την σχετιοκρατική αντιμετώπιση της δομής- ταξική πάλη και τις μορφές που παίρνει αυτή εντός της.
Έτσι ο ύστερος Νέγκρι δεν απορρίπτει την ταξική πάλη απορρίπτει την κεντρικότητα της και σε αυτό το πεδίο θα πρέπει να του ασκηθεί μια κριτική…
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΡΓΥΡΟΣ
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου