Η αντι-εξουσία της πλατείας Συντάγματος

Τα «κοινά» στα χέρια της κοινωνίας

 Αυτό που συνέβη στις 15 Ιούνη με τη μαζική και ηρωική υπεράσπιση της πλατείας Συντάγματος από τις κατασταλτικές ορδές της «δημοκρατίας» έδειξε ξεκάθαρα τι δύναμη μπορεί να πυροδοτήσει η υπεράσπιση των «κοινών». Γιατί, βέβαια, αυτή η αξιοθαύμαστη αντοχή, αλληλεγγύη και επιμονή των ίδιων των αγωνιζόμενων (που ξεπερνάει και την τολμηρότερη φαντασία των ποικιλώνυμων "πρωτοποριών") έγινε δυνατή ακριβώς γιατί νιώθαμε ότι έχουμε να υπερασπίσουμε κάτι πραγματικό δικό μας ((και όχι απλώς κάποιες κομματικές εντολές ή γενικώς μια "πολιτική γραμμή"): αυτό που από κοινού δημιουργήσαμε όλες αυτές τις μέρες, επαναοικειοποιούμενοι το δημόσιο χώρο για τις κοινωνικές ανάγκες έκφρασης, διαμαρτυρίας, συζήτησης και αγώνα, ξηλώνοντας τις «περιφράξεις» του κράτους, της αγοράς και του πολιτικού συστήματος.


 Η δύναμη δημιουργίας και υπεράσπισης των «κοινών» είναι το κομβικό, νέο ποιοτικό στοιχείο της εξέγερσης των πλατειών, που τις εισάγει σε ένα διαφορετικό πεδίο πολιτικής και δράσης από αυτό που μας έχουν συνηθίσει (και εξακολουθούν να μας καλούν) οι κομματικές και συνδικαλιστικές δυνάμεις της ανώδυνης διαμαρτυρίας και της εκλογικής πελατείας. Είναι η εισβολή του «εμείς», πάνω από τις διαιρέσεις και τους ρόλους που μας επιβάλλει καθημερινά η εξουσία και η καπιταλιστική παραγωγή (εργαζόμενος-άνεργος, παραγωγός-καταναλωτής, ντόπιος-μετανάστης, ειδικοί-αδαείς, διευθυντές-διευθυνόμενοι, καθοδηγητές-εκτελεστές, κ.λπ.), με τον αδιαμεσολάβητο τρόπο της άμεσης δημοκρατίας. Αλλά είναι και η καθημερινή αναμέτρηση αυτού του «εμείς» με το τι μπορούμε να δημιουργήσουμε μόνοι μας, αυτόνομα, ανεξάρτητα, με τα δικά μας μέσα της αλληλεγγύης, της ισότητας και της συνεργασίας, χωρίς την αλλότρια κρατική και κομματική κηδεμονία και χωρίς το «αόρατο» χέρι της αγοράς και της εκμετάλλευσης που εξευτελίζει την ανθρώπινη ύπαρξη.

 Γι' αυτό, αυτή η εξέγερση δεν μπορεί να χωρέσει σε κανένα, από τα έτοιμα από τα κομματικά γραφεία, αιτηματολόγιο, των δήθεν προοδευτικών και αριστερών λύσεων που το μόνο που ζητάνε είναι η επιστροφή σε μια πιο βιώσιμη καπιταλιστική ομαλότητα. Ο ορίζοντάς της θέτει ήδη το ερώτημα της αναδιάρθρωσης ολόκληρης της ζωής μας, της δημιουργίας των κοινών βάσεων μιας νέας ζωής έξω από εξουσιαστικές και εκμεταλλευτικές δομές.

Και το ερώτημα αυτό δεν απαντιέται με «επαναστατικά προγράμματα» και «μεταβατικά σχέδια», όπου με την ...έγκριση των πρωτοποριών το «αυθόρμητο» γίνεται «συνειδητό» μέσα από διαδοχικούς προδιαγεγραμμένους σταθμούς (σήμερα η πτώση της κυβέρνησης, αύριο η πτώση της νέας κυβέρνησης και των νέων μέτρων, κ.οκ., μέχρι να φτάσουμε στη μαγική νύχτα της «εφόδου στα χειμερινά ανάκτορα» και την εγκατάσταση μιας νέας «λαϊκής» ή «εργατικής» εξουσίας). Το ερώτημα αυτό απαντιέται μονάχα με την άσκηση της ελευθερίας. Την καθημερινή, διαρκή προσπάθεια να αποδείξουμε ότι μπορούμε να ζήσουμε ελεύθερα, ότι δημιουργούμε τα μέσα και τους όρους για να είμαστε ελεύθεροι.

 Αυτή η άσκηση της ελευθερίας, με βασικές διαστάσεις την άμεση δημοκρατία έξω από κάθε πολιτική και ιδεολογική αλλοτρίωση και τη δημιουργία των «κοινών» έξω από το κράτος και την αγορά, είναι η μόνη «ανατροπή» που ανοίγει εδώ και τώρα το δρόμο της κοινωνικής αλλαγής, δημιουργώντας το πεδίο της αυτοεκπαίδευσης όλων μας στην ελευθερία και στον συλλογικό πειραματισμό της υπέρβασης της εργασίας-δουλείας, των αλυσίδων του χρήματος, της κυριαρχίας των εμπορευμάτων πάνω στους ανθρώπους.

Η ελεύθερη συνεργατική δημιουργία των «κοινών» είναι όρος για την ελεύθερη και ισότιμη πρόσβαση του καθενός σε αυτά. Το παρόν και το μέλλον, επομένως, της σύγχρονης χειραφετικής προσπάθειας βρίσκεται στο να ξαναπάρουμε στα χέρια μας και να αναδημιουργήσουμε με τους δικούς μας όρους όλους τους πόρους και τις ποιότητες της ζωής που μας έχουν υπεξαιρέσει. Με κοινότητες άμεσης δημοκρατίας, αλληλεγγύης, αγώνα και ελεύθερης δημιουργίας, να επεκτείνουμε και να αναπτύξουμε το πνεύμα της πλατείας Συντάγματος σε κάθε πεδίο, στην παραγωγή, στη στέγαση, στα τρόφιμα, στη γνώση, στην υγεία, στον πολιτισμό.

Έτσι θα ξαναγίνουμε πρόσωπα, δραπετεύοντας από τα απρόσωπα ποσοστά των γκάλοπ τους, τους ρόλους και τις ιεραρχίες τους, επανασυστύνοντας την πολιτική και τη συνεργασία πρόσωπο με πρόσωπο όπως στις πλατείες, δημιουργώντας και υπερασπιζόμενοι τα «κοινά». Η δημιουργία ενός
άλλου κόσμου έχει ήδη ξεκινήσει...


Κώστας Χαριτάκης

Από την έκτακτη έκδοση της εργατικής εφημερίδας ΔΡΑΣΗ