Επανεκκίνηση ή Επανάσταση;

 Μια ιδεολογική και πολιτική συζήτηση για την πανδημία και ύστερα από αυτήν.

Είναι μάλλον κοινή πεποίθηση οτι δεν υπάρχει πλέον μια ολοκληρωμένη αντισυστημική ανάλυση/απάντηση του σύγχρονου καπιταλισμού ύστερα απο την πανδημία.

Αυτό-εκτός των άλλων- σε ένα μεγάλο βαθμό είναι απόρροια του συμβιβασμού των αντισυστημικών δυνάμεων με τις συνθήκες που δημιούργησε η συστημική διαχείριση της πανδημίας.

Με βάση αυτή την πρωταρχική τοποθέτηση είναι σημαντική η προσπάθεια του Hobo στο βιβλίο με τίτλο: Reset or revolution, διαβάζοντας κριτικά το βιβλίο Μεγάλη Επανεκκίνηση. Το βιβλίο Reset or revolution (από εδώ και πέρα «Reset…» , το οποίο εκδόθηκε από τις εκδόσεις «Όλα είναι δρόμος».

Το βιβλίο η Μεγάλη Επανεκκίνηση από τις εκδόσεις Α.Α Λίβανος είναι από την άλλη πλευρά ένα βιβλίο των Klaus Schwab και Thierry Malleret, που είναι τεχνοκράτες του Παγκοσμίου Οικονομικού φόρουμ (WEF) που επιχειρεί να αναλύσει το νέο καπιταλιστικό παράδειγμα που γέννησε η πανδημία.

Η Μεγάλη Επανεκκίνηση( από εδώ και πέρα «Μεγάλη...»), επί της ουσίας προτείνει ένα νέο σοσιαλδημοκρατικό κοινωνικό συμβόλαιο που θα οικοδομήσει ένα καντιανό καπιταλισμό. Στον οποίο η επιχείρηση ,το κράτος όπως και οι πολίτες δεν θα κινητοποιούνται για το κέρδος και το ίδιο όφελος, αλλά για το κοινωνικό καλό καθώς και για το περιβάλλον.

Αναφέρομαι στο καπιταλισμό και την επιχειρηματικότητα της κοινωνικής ευθύνης, μια συνθήκη εντελώς άτοπη ιδιαίτερα στο πλαίσιο ενός καπιταλισμού σε βαθιά κρίση και ενός ιμπεριαλισμού σε τρομερή σύγκρουση.

Ο Hobo θα ασκήσει κριτική στο εν λόγω βιβλίο αλλά έμμεσα και σε άλλους μέσα στην «αντισυστημική οικογένεια», ακολουθώντας την παράδοση της ταξικής αυτονομίας και του κοινωνικού ανταγωνισμού.

Παράδοση που έχει τις ρίζες της στην Ιταλική αυτονομία και υποστηρίζει ότι οι κοινωνικές, οικονομικές και παραγωγικές αλλαγές του καπιταλιστικού συστήματος (επι)καθορίζονται σε απόλυτο βαθμό από την ταξική πάλη, όπως υποστήριζε η εν λόγω παράδοση η αντίσταση προηγείται.

Στο παρακάτω κείμενο θα συζητήσω με την προβληματική του Hobo, επιχειρώντας να συνεχίσω το διάλογο που ανοίγει το βιβλίο.

Κεφάλαιο Α: Ενεργειακό παράδειγμα.

Στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου "Reset..." ο συγγραφέας ασκεί κριτική στην θέση του βιβλίου "Μεγάλη..." ότι χρειάζεται μια πολιτική επιδοτήσεων για την ενεργειακή μετάβαση σε ένα πράσινο καπιταλισμό.

Άρα για τους συγγραφείς του "Μεγάλη..." η απάντηση στο πρόβλημα της οικολογικής κρίσης (η οποία είναι ανθρωποκεντρική και όχι ταξική ή συστημική) είναι η μετάβαση σε ένα πράσινο καπιταλισμό.

Ο Hobo, από την δική του οπτική, υποστηρίζει ότι τόσο το ζήτημα της πανδημίας ,όσο και της καταστροφής του περιβάλλοντος δεν είναι απλώς ανθρωποκεντρικό αλλά είναι βαθιά ταξικό, είναι πρόβλημα των κοινωνικών σχέσεων, των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων.

 Η μόλυνση του περιβάλλοντος και οι καταστροφές που επιφέρει, δεν είναι ένα φυσικό φαινόμενο , είναι απόρροια μιας βαθιάς συστημικής διαδικασίας.

Καθώς το ζήτημα της ενέργειας είναι το ζήτημα της διαχείρισης του απόλυτου εμπορεύματος που κινεί όλα τα άλλα εμπορεύματα και τη παραγωγική διαδικασία.

Και επειδή ο καπιταλισμός είναι το παραγωγικό μοντέλο μιας διαρκούς επέκτασης και της παραγωγής ενός συνεχούς κέρδους, ο πράσινος καπιταλισμός δεν ξεφεύγει από αυτή την σταθερά, οπότε δεν λύνει επί της ουσίας κανένα πρόβλημα.

Η συζήτηση για την αλλαγή του ενεργειακού μοντέλου δίχως την αλλαγή των κοινωνικών σχέσεων δεν έχει κανένα νόημα.

Εντός του συστήματος η συζήτηση για την αλλαγή του ενεργειακού μοντέλου είναι αποτέλεσμα βαθύτατων συστημικών αναγκών.

Και η σύγκρουση μεταξύ των δυο ενεργειακών προτύπων παίρνει έναν άγριο χαρακτήρα που είναι ταυτόχρονα και η εκδήλωση της σύγκρουσης των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων.

 Το ζήτημα είναι πως μέχρι τα τώρα ο πράσινος καπιταλισμός δεν αποτελεί μια εγγυημένη συστημική λύση που θα κρατήσει υψηλό το ποσοστό κέρδους.

 Με την λογική του συγγραφέα του βιβλίου "Reset..." και της ταξικής αυτονομίας ο πράσινος καπιταλισμός θα γίνει κερδοφόρος μόνο με την αύξηση του ταξικού κοινωνικού ανταγωνισμού. Δηλαδή με την ύπαρξη ενός οικολογικού κινήματος το οποίο θα θέτει ζήτημα αλλαγής των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων.

Μόνο μπροστά σε ένα τέτοιο ανατρεπτικό οικολογικό κίνημα οι κεφαλαιοκράτες θα να αναγκαστούν να κάνουν παραχωρήσεις και ας χάσουν κέρδη.

 Όπως συνέβη με το «κράτος πρόνοιας» μπροστά στην αύξηση του ταξικού ανταγωνισμού στις δεκαετίες του 60’ και 70’.

Συζήτηση επί του πρώτου κεφαλαίου: Σε σχέση με το ζήτημα της κυριαρχίας του Τραμπ, μήπως οι νέες συνθήκες δείχνουν την οριστική χρεοκοπία του πρασίνου καπιταλισμού για τα επόμενα 40 με 50 χρόνια, στο βαθμό που υπάρχουν τεράστιες ποσότητες γαιανθράκων και πετρελαίου;

 Στο βαθμό που δεν υφίσταται- ακόμη τουλάχιστον- ένα επιθετικό, αντικαπιταλιστικό επαναστατικό οικολογικό κίνημα;

 Πόσο μάλλον όταν οι βασικοί ανταγωνιστές των ΗΠΑ, η Κίνα και η Ρωσία δεν ακολουθούν το παράδειγμα του πρασίνου καπιταλισμού.

Σε αντίθεση με την ΕΕ ως αποτέλεσμα δύο παραγόντων : Ο πρώτος της έλλειψης των πρώτων υλών. Και ο δεύτερος της πτώσης της ΕΕ στο παγκόσμιο καταμερισμό εργασίας.

Κεφάλαιο Β': Η επιστροφή του κράτους.

Οι συγγραφείς της "Μεγάλη..." υποστηρίζουν ότι η πανδημία οδήγησε στην επιστροφή του κράτους στην ρύθμιση του συνόλου των κοινωνικών σχέσεων.

Ο Hobo από τη δική του πλευρά υποστηρίζει πως ναι μεν είναι αλήθεια ότι την περίοδο της πανδημίας το κράτος ανέλαβε την γενική αναπαραγωγή των κοινωνικών σχέσεων ,με ένα θετικό και αρνητικό τρόπο, αλλά ουδόλως αυτό συνεπάγεται μια επιστροφή του κράτους όπως το, ζήσαμε την εποχή του κευνσιανισμού.

Για το συγγραφέα του "Reset.."το κράτος δεν έφυγε για να επιστρέψει.

Ο νεοφιλελευθερισμός έχει και αυτός το κράτος που του εξασφαλίζει την κυριαρχία του, την πειθάρχηση των καταπιεσμενων και την κερδοκερδοφορία κεφαλαίου.

Στην συνέχεια ο Hobo αναφέρεται σε 6 βασικές θέσεις για το κράτος.

1) Το κράτος είναι ένα σύνολο κοινωνικών σχέσεων οργανωμένο με ιεραρχικό τρόπο, αποτελώντας την κορυφαία έκφραση των σχέσεων κυριαρχίας.

2) Η κυβέρνηση, τα κόμματα κτλ. ως αντιπρόσωποι κοινωνικών συμφερόντων αποτελούν την μια ή την άλλη μορφή της εκπροσώπευσης των μερίδων της αστικής τάξης.

Πολλές φορές αυτά τα συμφέροντα συγκρούονται στο πλαίσιο των δικτύων της εξουσίας, δίχως να φτάνουν στην αμφισβήτηση του κεντρικού ρόλου του κράτους.

 Με βάση την παραπάνω προβληματική γίνεται απολύτως κατανοητό ότι η συζήτηση περί του κράτους ως μονολιθικού μπλοκ είναι χωρίς κανένα νόημα.

3) Ο σκοπός του κράτους είναι να οργανώνει και να ρυθμίζει τις σχέσεις μεταξύ εκμεταλλευτών και εκμεταλλευομένων. Με στόχο να συνεχιστεί απρόσκοπτα η παραγωγή της δημιουργίας της υπεραξίας.

4) Για την εκπλήρωση αυτού του σκοπού χρειάζεται η κρατική γραφειοκρατία. Αυτό με την σειρά δεν σημαίνει ότι ο εν λόγω γραφειοκρατικός μηχανισμός είναι ταξικά ουδέτερος το αντίθετο μάλλον συμβαίνει, είναι ολοκληρωτικά ταξικά καθορισμένος.

 5) Το κράτος δεν αποτελεί μια αιώνια αναλλοίωτη κατάσταση. Το κράτος συμμετέχει στο κοινωνικό ανταγωνισμό. Αποτελεί πεδίο έκφρασης του κοινωνικού ανταγωνισμού.

 Για αυτό το λόγο είναι λάθος η μανιχαιστική αντίληψη κατά την οποία από την μια μεριά βρίσκεται το κράτος και από την άλλη η κοινωνία.

 6) Τα παραπάνω είναι και οι λόγοι που αποδεικνύουν ότι οι μορφές που παίρνει το κράτος εκφράζει και τις δυναμικές του κοινωνικού ταξικού ανταγωνισμού.

Ο κευνσιανισμός για το Hobo είναι μια ιστορικά καθορισμένη συνθήκη απόπειρας της ενσωμάτωσης της εργατικής τάξης σε μια εποχή που οι «επάνω» ένιωθαν οτι απειλούνται.

Κάτι που δεν ισχύει σήμερα, άρα είναι άτοπη και ουτοπική μια επιστροφή του κευνσιανισμού.

Αντίθετα αυτό που διαφαίνεται στο ορίζοντα είναι μια περαιτέρω ολοκληρωτική ιδιωτικοποίηση του κράτους, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.

Όπως άλλωστε δείχνουν και τα στοιχεία για την μετα(κορόνα) εποχή, είτε με Μπάιντερ, είτε με Τραμπ, είτε με την ηγεσία της ΕΕ.

Και όπως δείχνει και η πολιτική ομοψυχία στην χώρα μας από την άκρα δεξιά έως τις παρυφές της ΝΕΑΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ.

Συζήτηση επι του δεύτερου κεφαλαίου: Είναι ίσως το κεφάλαιο στο οποίο συμφωνώ στο 99,99% με το Hobo.

Είναι η εποχή της πλήρους ιδιωτικοποίησης των πάντων και του κράτους.

Η απάντηση σε αυτό δεν είναι η «κρατικοποίηση» της κομμουνιστικής αριστεράς, είτε με ένα έμμεσο ή άμεσο τρόπο.

Η πολιτική της κομμουνιστικής αριστεράς είναι σχεδόν παρανοϊκή. Όπως είναι η θέση του ΚΚΕ το οποίο αγωνίζεται ενάντια στην ιδιωτικοποίηση ,αλλά όχι για την επανακρατικοποίηση.

Η εν λόγω τοποθέτηση οδηγεί σε μια έμμεση υποστήριξη της ιδιωτικοποίησης μέσα από μια ψευδοαριστερή ρητορεία.

Ο στόχος εν τέλει μιας πραγματικής κομμουνιστικής αριστεράς είναι να θέσει στο ζήτημα μιας κοινωνίας ή των κοινοτήτων των "ελεύθερων συνεταιρισμένων παραγωγών".

Το οποίο «μεταβατικό εργατικό κράτος» δεν μπορεί πάρα να είναι ένα «αντικράτος κομμούνα» της «γενικευμένης κοινωνικής αυτοδιαχείρισης».

Κεφάλαιο Γ': ήρθε το τέλος της παγκοσμιοποίησης;

Το βιβλίο "Μεγάλη..." ανακηρύσσει το θάνατο της υπέρ-παγκοσμιοποίησης, όχι όμως και της παγκοσμιοποίησης, με το πλήρης σωστό επιχείρημα της αλλοσύνδεσης της οικονομίας και της παραγωγής.

Μόνο που σε μεγάλο βαθμό αυτή η νέα ενδυνάμωση του έθνους – κράτους ταυτόχρονα σημαίνει την σκλήρυνση των ελέγχων των μεταναστευτικών ροών, την ενίσχυση των ιμπεριαλιστικών τάσεων, καθώς και του εθνικισμού /σωβινισμού.

Ενώ ως αντίβαρο των παραπάνω έχουμε την ενίσχυση της πολιτικής δημοκρατίας, μιας νέας εκδοχής του ιακωβινισμού, αλλά και της περιφερειοποίησης.

Ο Hobo από την πλευρά του επισημαίνει ότι είναι πραγματικά παράδοξο το WEF να πανηγυρίζει για την ανάσχεση της παγκοσμιοποίησης, αφού ήταν το ίδρυμα που το προώθησε για 20 χρόνια.

Ο Hobo συμφωνεί σε μεγάλο βαθμό με τις επισημάνσεις των συγγραφέων της "Μεγάλης..." για την παγκοσμιοποίηση.

 Τονίζοντας όμως με την σειρά του οτι η παγκοσμιοποίηση είναι η διαδικασία επιβολής από το παγκόσμιο κεφάλαιο της άρσης των φραγμών που αφορούν την ελεύθερη μετακίνηση εμπορευμάτων, κεφαλαίων και της ζωντανής εργασίας.

 Πρόκειται:

1) Για μια εξαιρετικά βίαιη διαδικασία επιβολής των πιο ισχυρών μερίδων του παγκόσμιου κεφαλαίου πάνω στις πιο αδύναμες μερίδες του παγκόσμιου κεφαλαίου όπως και πάνω στην παγκόσμια εργατική τάξη.

 2)Για μια απάντηση των αφεντικών στο παγκόσμιο γύρο των ταξικών αγώνων και του κοινωνικού ανταγωνισμού της δεκαετίας 1965-1975.

Μια απόπειρα των αφεντικών να δραπετεύσουν από το κοινωνικό ανταγωνισμό και να βρουν φτηνότερη εργασία.

Μια διαδικασία που οδηγεί στην παραγωγική αλληλεξάρτηση, στην συγκεντροποίηση των τομέων της παραγωγής, σε ένα νέο καταμερισμό εργασίας και ισχύος, στην απορρύθμιση των παλαιών εργατικών σχέσεων και στην κατασκευή νέων εργασιακών σχέσεων, στην ιδιωτικοποίηση των δημοσίων υπηρεσιών, στο ξεπούλημα του πλούτου, και στην συνολικότερη υποτίμηση των εκμεταλλευομένων και της ζωντανής εργασίας.

Αυτή η διαδικασία δεν αναιρέθηκε με την ενδυνάμωση των χωρών του νότου ή της Κίνας στο βαθμό που ακολουθούν στους ίδιους κανόνες στην εκμετάλλευση των εργαζομένων όπως και ο βορράς.

Ούτε φυσικά άλλαξε με τις συνθήκες που διαμορφώθηκαν την περίοδο της πανδημίας πόσο μάλλον με τις σημερινές συνθήκες.

Σε ενα πιο συνολικότερο επίπεδο η διαδικασία της παγκοσμιοποίησης μπορεί να αναστραφεί μόνο στο πλαίσιο ενος παγκόσμιου πολέμου, κάτι που φαντάζει ως μη ενδεχόμενο σε αυτή την φάση, αλλά δεν μπορεί να αποκλειστεί στο μέλλον.

Συζήτηση για το τρίτο κεφάλαιο: Η τάση της παγκοσμιοποίησης έχει υποκειμενικά και αντικειμενικά χαρακτηριστικά.

 Ο Hobo ως υποστηριχτής της ταξικής αυτονομίας αναδεικνύει και επιμένει στα υποκειμενικά χαρακτηριστικά.

 Όμως η διαδικασία της παγκοσμιοποίησης που στις μέρες μας έχει οδηγήσει στο ολοκληρωτικό καπιταλισμό είναι συνδυασμός και των δυο.

Άλλωστε στον ιστορικό διάβα του ο καπιταλισμός πέρασε στάδια παγκοσμιοποίησης και σχετικής αποπαγκοσμιοποίησης.

Παρόλα τα παραπάνω πιστεύω και με βάση την αλληλοσυσχέτικη των παραγωγικών δυνάμεων η παγκοσμιοποίηση αποτελεί μια διαδικασία που δεν έχει επιστροφή, ότι και αν υποστηρίζει ο Τραμπ , που επιχειρεί να την ελέγξει την παγκοσμιοποίηση υπέρ του ιμπεριαλισμού των ΗΠΑ.

Επίσης ο σοσιαλισμός και ο κομμουνισμός ως ένα σύνολο των κοινοτήτων των "ελεύθερων συνεταιρισμένων παραγωγών" μόνο παγκοσμιοποιημένα μπορεί να αναπτυχθεί.

Άλλο όμως η παγκοσμιοποίηση του κεφαλαίου και άλλο η παγκοσμιοποίηση των αγώνων, ο εργατικός επαναστατικός διεθνισμός και το παγκόσμιο δίκτυο των κοινοτήτων των «ελεύθερων συνεταιρισμένων παραγωγών».

Κεφάλαιο Δ' : εργασία στην πανδημία και ύστερα από αυτήν.

Το βιβλίο "Μεγάλη..." στο πεδίο της εργασίας επισημαίνει την διαδικασία μιας επιτάχυνσης του ψηφιακού μετασχηματισμού της, κατά την φάση της πανδημίας.

 Διαδικασίες που οδηγούν σε ένα νέο καταμερισμό της εργασίας.

 Τέτοιες διαδικασίες είναι η τηλεργασία και η ρομποτική αυτοματοποίηση.

Ο Hobo του "Reset..." από την δική του πλευρά επισημαίνει τα παρακάτω : Ναι μεν η πανδημία αποτέλεσε μια αφορμή για την περαιτέρω ψηφιοποίηση της εργασίας και για πειραματισμούς σε σχέση με την ψηφιοποίηση της.

Όπως όμως δείχνουν τα στοιχεία η τηλεργασία δεν προχώρησε σε ένα μεγάλο βαθμό.

 Αντίθετα αυτό του ενισχύθηκε ήταν η οικονομία /παραγωγή της ψηφιακής πλατφόρμας. Πρόκειται για μια νέα οικονομική διαδικασία που θα κριθεί και θα βρεθεί στο επίκεντρο του ταξικού, κοινωνικού ανταγωνισμού στο αμέσως επόμενο διάστημα.

Ενώ ο Hobo σε αυτό το κεφάλαιο σχολιάζει την τάση της "μεγάλης παραίτησης" από την εργασία. Αναφέρεται σε μια διαδικασία ατομικών παραιτήσεων από την εργασία του συλλογικού εργάτη, σε μια διαδικασία εξόδου από την εργασία που οδηγεί τα αφεντικά να λένε ότι δεν βρίσκουν εργάτες.

Συζήτηση στο τέταρτο κεφάλαιο: Πάντα το κεφάλαιο θα επιχειρεί να εκμεταλλευτεί και να ελέγξει τους εργαζόμενους.

Η κάθε φορά διαδικασία του μετασχηματισμού της εργασίας συσχετίζεται ακριβώς με αυτή την προσπάθεια. Ενώ η τεχνολογία αποτελεί βοηθητικό χαρτί στην εν λόγω διαδικασία. Κατά συνέπεια η τεχνολογία δεν παίζει το πρωταρχικό ρόλο όμως σε ένα βαθμό η δομή της τεχνολογίας παίζει το καθοριστικό.

 Η τεχνολογία αποτελεί μια ανεξάρτητη συστημική μεταβλητή, που συσχετίζεται με τις παραγωγικές δυνατότητες της κάθε εποχής.

Ο καπιταλισμός δεν μπορεί να κάνει δίχως την εργασία που αποτελεί την μοναδική πηγή παραγωγής της υπεραξίας.

Ταυτόχρονα όμως η εργατική τάξη ,με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, θα επιχειρεί σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο να εγγράψει με τα δικά της συμφέροντα τις εξελίξεις.

Αναφέρομαι στην εργατική τάξη ως «τάξη για τον εαυτό της» η οποια θα πρέπει να έχει στόχο : Α) Την κατάκτηση της εξουσίας . Β) Την κατάργηση όλων των τάξεων, άρα και του εαυτού της μαζί με το κεφάλαιο.

Η κομμουνιστική κοινωνία των «ελεύθερων συνεταιρισμένων παραγωγών» θα είναι μια κατάσταση και μια διαδικασία υπέρβασης τόσο του κεφαλαίου, όσο και της εργατικής τάξης.

Κεφάλαιο Ε: πανδημία και τεχνολογία.

Οι συγγραφείς της "Μεγάλης..." υποστηρίζουν ότι η πανδημία επιτάχυνε την επικράτηση της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης η οποία η είναι ποιοτική τομή σε σχέση με την 3η βιομηχανική επανάσταση.

Ένα γεγονός που οδήγησε στην ανάπτυξη και την ηγεμόνευση του κεφαλαίου της πλατφόρμας, του ηλεκτρονικού εμπορίου και του ψηφιακού κινηματογράφου.

Ανοίγοντας όμως και την συζήτηση για τον καπιταλισμό της διαρκούς ηλεκτρονικής επιτήρησης και των τεχνολογικών δυστοπιών.

Ο Hobo του "Reset..." υποστηρίζει ότι το πρότζεκ 4η Βιομηχανική Επανάσταση το ανέπτυξε ένας από τους συγγραφείς της "Μεγάλης..." και αποτελεί αυτοεκπληρούμενη προφητεία με στόχο την διαρκή αναζήτηση της αύξησης του ποσοστού κέρδους.

Η τεχνολογία στο καπιταλισμό για τον Hobo αποτελεί ενα εργαλείο για την αύξηση της εκμετάλλευσης του εργάτη και για αυτό το λόγο όχι μόνο δεν είναι ουδέτερη αλλά είναι απολύτως ταξικά καθορισμένη.

Η τεχνολογία δεν αναπτύσσεται αυτόνομα με βάση την επιστημονική επινοητικότητα και την καινοτομία αλλα με βάση τις ανάγκες του κεφαλαίου.

Ούτε είναι η τεχνολογία ο καθοριστικός ρόλος της κοινωνικής εξέλιξης, δηλαδή ο Hobo αρνείται τον τεχνολογικό ντετερμινισμό.

 Αντίθετα συσχετίζεται και αλληλεξαρτάται από την ταξική πάλη.

Με βάση τα παραπάνω σε σχέση με την πανδημία υποστηρίζει ο Hobo ότι :

1) Αναπτύχθηκε η τηλεργασία αλλά δεν ηγεμόνευσε.

 2) Υπήρξε μια διευρυμένη απόπειρα τεχνολογικής επιτήρησης και ελέγχου.

3) Αξιοποίηση των m-rna για την παραγωγή εμβολίων.

Κάτι που είχε ως αποτέλεσμα την διάρρηξη των νομικών οικοδομημάτων της αστικής δημοκρατίας.

Αναδεικνύοντας την τάση της κινεζικοποίησης των κοινωνικών και παραγωγικών σχέσεων , την απουσία ελέγχου της τεχνοεπιστημονικής γνώσης από τους εκμεταλλευομένους και την απουσία ελέγχου των φαρμακοεταιριών.

Μέσω της πανδημίας άνοιξε ο δρόμος για μια πιο επιθετική εφαρμογή της γενετικής τεχνολογίας και εναπόκειται στους εκμεταλλευομένους να θέσουν το ζήτημα του ελέγχου της.

Ο Hobo επίσης υποστηρίζει πως δεν έχουμε ποιοτικά και ποσοτικά την μετάβαση στην 4η βιομηχανική επανάσταση.

 Αυτό που ονομάζεται 4η βιομηχανική επανάσταση είναι επέκταση της ήδη υπάρχουσας τεχνολογίας. Καθώς δεν έχουμε την αύξηση της παραγωγικότητας και της μαζικής αντικατάστασης του εργαζομένων από τις νέες μηχανές.

 Φέρνοντας και αναλύοντας ως παράδειγμα την αποτυχία της αυτόματης οδήγησης.

Το γεγονός ότι δεν ζούμε μια νέα βιομηχανική επανάσταση δεν σημαίνει ότι στο μέλλον δεν θα συμβεί. Και αν και όποτε συμβεί είναι για να απαντήσει το κεφάλαιο στο ζήτημα της παραγωγής υπεραξίας, του κόστους παραγωγής και του ελέγχου του απείθαρχου προλεταριάτου πλήθους.

Βέβαια ένα μεγάλο ζήτημα που παίζεται και θα παιχτεί είναι η πλήρη εμπορευματική περίφραξη των δυνατοτήτων της νέας τεχνολογίας και των ομότιμων τεχνολογικών κοινοτήτων που ανταλλάζουν ελεύθερα ή σχετικά ελεύθερα τις αξίες χρήσης της νέας τεχνολογίας.

Συζήτηση επι του πέμπτου κεφαλαίου: θα συμφωνήσω σε μεγάλο βαθμό με το σύνολο των επισημάνσεων του Hobo.

Θα δώσω όμως έμφαση στο ζήτημα του ελέγχου της τεχνολογίας, της γενετικής τεχνολογίας από τους καταπιεσμένους.

Για να συμβεί όμως αυτό χρειάζεται ένα πολιτικά ώριμο πλήθος μέσα από λαϊκές συνελεύσεις και λαϊκές κινητοποιήσεις όπως θα υποστήριζε και ο Φεγεράμπεντ.

Ένα πλήθος που θα του δίνονταν η δυνατότητα να ζει, να κατανοεί και να αποφασίζει στο πλαίσιο μιας ισότιμης δημοκρατίας ολων των παραδόσεων.

Και αυτό δύναται να το εξασφαλίσει μόνο μια δημοκρατία των κοινοτήτων των «ελεύθερων συνεταιρισμένων παραγωγών».

Κεφάλαιο ΣΤ: Σύγκρουση Κίνας-ΗΠΑ.

Το βιβλίο «Μεγάλη…» υποστηρίζει ότι λόγω της πανδημίας και της επιτυχημένης διαχείρισης της έγινε μια μετατόπιση ισχύος υπέρ του Κινεζικού μοντέλου, δίχως να βλέπουν όμως μια οριστική νίκη της τελευταίας.

Για τους συγγραφείς της «Μεγάλης…»η Βορειοαμερικανική ισχύ λόγω δολαρίου παραμένει ισχυρή, για αυτό το λόγο πιστεύουν ότι η γεωπολιτική σύγκρουση ΗΠΑ – Κίνας στο πλαίσιο της πανδημίας δεν έβγαλε ξεκάθαρο νικητή.

Βέβαια είναι φανερό πως η εν λόγω άποψη γέρνει στα σημεία υπέρ του ιμπεριαλισμού των ΗΠΑ κάτι που μου φαντάζει και λογικό για τους συγγραφείς.

Για τον Hobo το πρωτεύον δεν είναι η γεωπολιτική, αλλά η εκμετάλλευση της ζωντανής εργασίας και η αναπαραγωγή του κεφαλαίου.

 Και με βάση αυτή την αρχική τοποθέτηση καθορίζεται και η γεωπολιτική θέση της μια ή της άλλης χώρας ή η σύγκρουση ΗΠΑ και Κίνας.

Για αυτό το λόγο για τον Hobo δεν έχει νόημα να αναλύσουμε την εν λόγω σύγκρουση ως γεωπολιτική αλλά ως σύγκρουση 2 καπιταλιστικών κοινωνικών μοντέλων.

Και με βάση αυτή την τοποθέτηση αναλύει τα υπέρ και τα κατά του καπιταλιστικού μοντέλου της Κίνας σε σχέση με την διαχείριση της πανδημίας.

Τονίζοντας ότι και οι 2 μορφές διαχείριση της πανδημίας κλόνισε την πίστη των πληθυσμών και στις ΗΠΑ και στην Κίνα.

Μια διαχείριση που διαπλέκεται όσο τίποτε με τα οικονομικά, τεχνολογικά και παραγωγικά αποτέλεσμα.

Τονίζοντας την μη παραγωγικότητα των τεχνολογιών ελέγχου όπως εφαρμόστηκε στην Κίνα.

Συνολικότερα τονίζει 4 στρατηγικές αποτυχίες της Κίνας: 1) Στην αύξηση της παραγωγικότητας αν και παραμένει η μεγαλύτερη στο κόσμο . 2) Στην αύξηση της εγχώριας ζήτησης. 3) Στην αποτυχία του νέου δρόμου του μεταξιού, δηλαδή της πολιτικής της ιμπεριαλιστικής – μεταξένιας- επέμβασης. 4) Στην αποτυχία στην επένδυση στις υψηλές τεχνολογίες ως αύξηση της παραγωγικότητας και υπέρβασης της κρίσης.

Το κύριο πρόβλημα στη Κίνα είναι στο γεγονός πως είναι ένα υβρίδιο γραφειοκρατικού και ιδιωτικού καπιταλισμού που έχει πάψει εδώ και καιρό να αποτελεί συστημική απάντηση και εξαιτίας των εργατικών αγώνων μέσα στην Κίνα.

Παρόλα αυτά το μοντέλο της Κινεζοποίησης των εργασιακών σχέσεων αποτελεί σε ένα βαθμό παγκόσμιο όραμα.

Μαζί με το μοντέλο του ολοκληρωτικού καπιταλιστικού ελέγχου που δοκιμάστηκε και στη πανδημία.

Συζήτηση στο 6 κεφάλαιο:

Πιο είναι άραγε το πρωτεύον ; Το ταξικό ή το γεωπολιτικό ή οι ενδοιμπεριαλιστικές συγκρούσεις;

Το πρωτεύον αλλά και αυτό που είναι καθοριστικό σε μια τελευταία ανάλυση είναι το ταξικό.

Αυτό δεν συνεπάγεται ότι η γεωπολιτική ή οι ενδοιμπεριαλιστικές αντιθέσεις δεν έχουν την σχετική αυτονομία και δεν επηρεάζουν σε ένα μεγάλο ή σε κάποιες συνθήκες σε καθοριστικό βαθμό τις εξελίξεις.

Επίσης αποτελεί μια ανοικτή ιδεολογική και πολιτική συζήτηση ο χαρακτήρας της Κίνας.

Σε ένα προσωπικό επίπεδο ο χαρακτηρισμός του υβριδίου ενός γραφειοκρατικού και ιδιωτικού καπιταλισμού δεν με καλύπτει.

Ούτε βέβαια από την άλλη με καλύπτει η θέση ότι η Κίνα είναι μια μορφή σοσιαλισμού σε μια μορφή παρατεταμένης ΝΕΠ.

Ούτε νομίζω ότι δύναται να απαντήσουν οι κλασικές θεωρίες του κρατικού καπιταλισμού ή του εκφυλισμένου κράτους.

Ο παραγωγικός δυναμισμός της Κίνας, ο ιδιότυπος κοινωνικός κορποραρισμός της, αλλά και ο ακραίος αυταρχισμός του κόμματος και του κράτους είναι στοιχεία ενός μοναδικού εκλεκτισμού του ασιατικού τρόπου παραγωγής, του καπιταλισμού και της κατώτερης φάσης του σοσιαλισμού.

Αυτός είναι και ο λόγος όπου στο στάδιο του ολοκληρωτικού καπιταλισμού η Κίνα αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση σε ακραίες συνθήκες. Μια λύση για το σύστημα που μοιάζει αν και δεν είναι όμοιο με το φασισμό του μεσοπολέμου. Το ίδιο ισχύει και για τον Τραμπισμό και την σύγχρονη ακρα δεξιά.

Το εν λόγω εκλεκτικιστικό παράδειγμα είναι συνδυασμός των πιο αρνητικών χαρακτηριστικών των παραπάνω τρόπων παραγωγής σε μια φάση τεράστιας ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων, της τεχνολογίας και σήψης κάθε θετικού παραδείγματος που θα αγκάλιαζε το σύνολο της ανθρωπότητας. Όπως ήταν στην εποχή του ο διαφωτισμός, ο φιλελευθερισμός και ο σοσιαλισμός .

Η Κίνα της κομματικής μονοκρατορίας, του κοινωνικού κορπορατισμού, του ηλεκτρονικού ολοκληρωτικού ελέγχου, της υπερανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων και της τεχνολογίας δεν μπορεί και δεν επιθυμεί και η ίδια να αποτελέσει θετικό παράδειγμα για τους καταπιεσμένους.

Επί το επιλόγου.

Ο Hobo στο «Reset…» πολύ σωστά αναφέρεται σε τάσεις, διαδικασίας και σε δυναμικές και όχι σε νομοτέλειες και ιντετερμινισμούς.

Την ιστορική κίνηση μόνο ως ανοικτό σύστημα και πεδίο δυνατοτήτων μπορούμε να την εκλάβουμε και να εγγράψουμε και εμείς το ρου των γεγονότων με βάση τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας.

Το ίδιο όμως πράττουν και άλλες δυνάμεις, είτε φίλιες, είτε εχθρικές προς τα δικά μας συμφέροντα.

Να εγγράψουμε και εμείς ως το ταξικά συνειδητοποιημένο στρατόπεδο των καταπιεσμένων.

Με βάση την παραπάνω συλλογιστική ο Hobo πιστεύει ότι δεν είναι πιθανός ένας νέος παγκόσμιος πόλεμος. Πιο πιθανή φαντάζει η συνέχιση ενός παγκοσμίου πολέμου δια αντιπρόσωπων.

Βέβαια είναι κοινός τόπος ότι εδώ και αρκετό διάστημα έχουμε μια βαθιά κρίση ενός ορισμένου κοινωνικού παραδείγματος. Και πάρα τις τεχνολογικές ενέσεις δεν έχουμε σημαντική αύξηση της καπιταλιστικής κερδοφορίας.

Και αυτό αφήνει ανοικτό το ζήτημα ακόμη και ενός παγκόσμιου πολέμου.

Το ίδιο πιθανή είναι μια μακροχρόνια καπιταλιστική στασιμότητα μέχρι να βρει ενδσυστημικούς διεξόδους.

Ή από την άλλη η παγκόσμια εργατική τάξη να ξαναβρεί την ταξική της αυτοπεποίθηση και να αμφισβητήσουν έμπρακτα τον καπιταλισμό.

 Όπως γράφει στο τέλος ταξική αυτονομία ή βαρβαρότητα.

Συζήτηση επι του επιλόγου: Η τοποθέτηση του Hobo ρέπει σε μια γραμμή υποκειμενικού μαρξισμού όπως άλλωστε συμβαίνει με το ρεύμα της αυτονομίας.

Η μάχιμη εγγραφή των καταπιεσμένων τάξεων γίνεται σε μια συμμαχία με άλλες κοινωνικές τάξεις που καταπιέζονται στο ένα ή στο άλλο βαθμό από το καπιταλισμό.

Σε τελευταία μόνο ανάλυση το ταξικό ηγεμονεύει σε σχέση με τις άλλες αντιθέσεις, καθοριστικά αλλά σε συνάρτηση με τις άλλες αντιθέσεις.

Η ταξική αυτοπεποίθηση δυναμώνει στο πλαίσιο αυτής της πολυεπίπεδης ταξικής συμμαχίας.

Μόνο που η ταξική συμμαχία των καταπιεσμένων δεν μπορεί πάρα να οικοδομήσει στη βάση μιας νέας θετικής επαναστατικής αντιπρότασης που σήμερα απουσιάζει.

Μίας πραγματικά νέας επαναστατικής «επιστημονικής ηπείρου» η οποία είναι όσο ποτέ αναγκαία και δυνατή.

Μιας επαναστατικής «επιστημονικής ηπείρου» που θα κινείται τόσο στο επίπεδο των αναγκών αλλά και των επιθυμιών.

Όλα ανοικτά λοιπόν και ο αγώνας συνεχίζεται…