ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ



Ανοικτά συγκρουσιακό χαρακτήρα παίρνει η μάχη για την
αντιδραστική αναθεώρηση του συντάγματος με αιχμή την
μάχη για την πλήρη επιχειρηματικοποίηση του
πανεπιστήμιου. Το υπάρχον σύνταγμα, αποτέλεσμα των
ταξικών και πολιτικών συσχετισμών της μεταπολίτευσης
φαίνεται πως δεν ικανοποιεί τελικά ούτε τους «πάνω»,
ούτε τους «κάτω».

Στην εποχή της καθολικής υποταγής της εργασίας, της
γνώσης, της επιστήμης και της φύσης στα συμφέροντα του
κεφαλαίου. Στην εποχή της
παγκοσμιοποίησης-αποεδαφικοποίησης του κεφαλαίου της
γνώσης και της εργασίας, συγκρούονται ανοιχτά δυο
τάσεις. Η τάση της συνολικής και πολύπλευρης υποταγής
του σώματος της ζωντανής εργασίας , της ανθρώπινων
δημιουργημάτων και της φύσης στην αξιοποίηση του
κεφαλαίου και η τάση της καθολικής χειραφέτησης τους από
το κεφάλαιο.

Αυτό όχι τυχαία, όπως είπαμε εκφράζεται σε όλη την
ολότητα του, στην μάχη για το άρθρο 16. Ας το δούμε λίγο
πιο αναλυτικά: Το επιχειρηματικό πανεπιστήμιο ανήκει
στην νέα φάση της καπιταλιστικής συσσώρευσης. Η απόπειρα
κατάργησης του άρθρου 16 εκφράζει την ολοκλήρωση των
χαρακτηριστικών αυτής της νέας φάσης της καπιταλιστικής
συσσώρευσης. Η εισχώρηση της αντίθεσης
κεφαλαίου-εργασίας στο πανεπιστημιακό άβατο, απόρροια
και αυτό της συγκεντροποίησης του κεφαλαίου στα πιο
δυναμικά τμήματα του από την μία μαζικοποιεί το
πανεπιστήμιο από την άλλη ενισχύει τις τάσεις
προλεταριοποίησης της διανοητικής εργασίας. Οι
τεχνολογικές βάσεις της νέας φάσης της καπιταλιστικής
συσσώρευσης αυξάνουν την συνθετότητα και τον εκμηχανισμό
της παραγωγής. Νέες εργατικές φιγούρες που εκφράζουν
συνδυασμούς χειρονακτικής και διανοητικής εργασίας
γεννιούνται. Π.χ οι μεταπτυχιακοί φοιτητές , αποτελούν
το πιο φτηνό εργατικό δυναμικό του επιχειρηματικού
πανεπιστημίου, απαρτίζοντας κατά βάση τις νέες εργατικές
φιγούρες συνδυασμού χειρονακτικής και διανοητικής
εργασίας. Έντονα ελαστικοποιημένη και κατακερματισμένη.
Με τους καθηγητές να μετατρέπονται σε μάνατζερς
ερευνητικών προγραμμάτων υποταγής της έρευνας στο
κεφάλαιο. Ενώ η συγκέντρωση και συγκεντροποίηση των
βιομηχανιών του τριτογενούς τομέα διευρύνει την
προλεταριοποίηση των ελευθεροεπαγγελματιών. Ακόμη και
παραδοσιακοί ελευθεροεπαγγελματικοί κλάδοι(γιατροί,
δικηγόροι) το μέλλον τους βρίσκεται στην μισθωτή
εργασία. Και αυτό είναι μια αντικειμενική
πραγματικότητα, οπότε δεν οφείλει να υπερασπιζόμαστε την
προηγούμενη κατάσταση Θα πρέπει μάλλον να δούμε πέρα από
αυτό. Το πώς, και προς τα πού θα το δούμε πιο κάτω.

Συνολικότερα η εκπαιδευτική διαδικασία, σε όλες τις
βαθμίδες της αποτελεί πλέον ένα καθοριστικό κόμβο
παραγωγής και αναπαραγωγής της υπεραξίας. Δίχως να χάνει
βέβαια την άξια του ως κόμβος αναπαραγωγής της κυρίαρχης
ιδεολογίας. Είναι κοινό μυστικό πως η δωρεάν παιδεία
είναι ένα ανέκδοτο που κανείς δεν γελάει. Απεναντίας η
εκπαιδευτική διαδικασία είναι μια τεράστια οικονομική
επιχείρηση. Ο τζίρος από την διαβίωση των φοιτητών στα
Γιάννενα είναι η τρίτη σε μέγεθος οικονομική επιχείρηση
ύστερα από το συνεταιρισμό «ΠΙΝΔΟΣ» και την
γαλακτοβιομηχανία «ΔΩΔΩΝΗ». Ενώ αν συνυπολογίσουμε το
τζίρο της λεγόμενης παραπαιδείας, της ιδιωτικής
παιδείας, το τζίρο του πανεπιστημίου και της διαβίωσης
των φοιτητών τότε μπορούμε να μιλάμε για την πλέον βαριά
βιομηχανία της περιοχής. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και
στην υπόλοιπη Ελλάδα. Αποτέλεσμα όχι υπανάπτυξης, όπως
πολλοί και αριστεροί θα έλεγαν, αλλά υπερανάπτυξης.

Έχουμε να κάνουμε με ένα εμπόρευμα με μεγάλη
ανταλλακτική άξια που διαπλέκει τόσο το κράτος και τις
πολυεθνικές σαν συλλογικούς καπιταλίστες, όσο και
μεμονωμένους μικρούς καπιταλιστές και κατόχους
ιδιοκτησίας, μικρής και μεγάλης. Αυτό δεν μηδενίζει την
εξίσου μεγάλη άξια χρήσης της. Απεναντίας η μεγάλη άξια
χρήσης της είναι που οικοδομεί τις προϋποθέσεις της
εμπορευματοποίηση της. Στο βαθμό που δεν υπάρχουν ακόμη
οι κοινωνικές δυναμικές που θα επιτρέψουν την
χειραφέτηση της από την δικτατορία του κεφαλαίου.
Διαμορφώνοντας μια άλλη εκπαιδευτική διαδικασία που θα
σπάει την καταμερισμό ρόλων σε δάσκαλο και μαθητή. Που
θα συνδέει ουσιαστικά την παραγωγή γνώσης με την εργασία
στην βάση των κοινωνικών αναγκών.

Ας το εξηγήσουμε: Η εκπαιδευτική διαδικασία όπως και
κάθε παραγωγικός κόμβος είναι ένας εξουσιαστικός
ιεραρχικός μηχανισμός με σαφή καταμερισμό εργασίας με
διευθυντές και διευθυνόμενους. Η βάση της εκπαιδευτικής
διαδικασίας είναι η δημιουργία και η διαχείριση της
γνώσης και της επιστήμης. Που μετατρέπεται στην κύρια
παραγωγική δύναμη, απόρροια και προϋπόθεση της τεραστίας
αλλά και αντιφατικής αύξησης των παραγωγικών δυνάμεων
και των νέων τεχνολογιών. Παραγωγικές δυνάμεις που
ασφυκτιούν στα στενά όρια των καπιταλιστικών σχέσεων.

Η γνώση και η επιστήμη ως άξια-χρήσης ασφυκτιά από την
πολύπλευρη εκμετάλλευση της από το κεφάλαιο. Όσο
αυξάνεται η άξια χρήσης τους τόσο αυξάνονται οι
δυνατότητες εκμετάλλευση τους από το κεφάλαιο.
Αντίστοιχα όμως δυναμώνουν οι τάσεις υπέρβασης του
καπιταλιστικού καταμερισμού εργασίας και ιδιαίτερα της
υπέρβασης της αντίθεσης διανοητικής και χειρονακτικής
εργασίας.

Να τι συμβαίνει: «Το κεφάλαιο από την μια, «εκτοπίζει»
την άμεση ζωντανή εργασία , από την άλλη όμως την έχει
ανάγκη για να του παράγει υπεραξία από την μία την
κατακερματίζει στο επίπεδο του κάθε εργαζόμενου
ξεχωριστά , από την άλλη την συνενώνει στο επίπεδο του
συλλογικού εργαζόμενου. Συνενώνοντας την χειρονακτική
και διανοητική εργασία». Αυτό που ο Κ.Μαρξ ονόμασε
«γενική διάνοια»: « Η ανάπτυξη του σταθερού κεφαλαίου
δείχνει μέχρι ποιο βαθμό η γενική κοινωνική μάθηση η
connaissance(γνώση) εξελίχθηκε σε άμεση παραγωγική
δύναμη , και στη συνέχεια μέχρι ποιο σημείο οι συνθήκες
της ζωτικής διαδικασίας της κοινωνίας πέρασαν οι ίδιες
υπό τον έλεγχο του intellect general[της γενικής
διάνοιας] και αναδιοργανώνεται σε αντιστοιχία με αυτή».
Αυτή η συνένωση της χειρονακτικής και της διανοητικής
εργασίας στο επίπεδο της «γενικής διανοίας» οδηγεί
αντικειμενικά σε αυτοαναίρεση και τους δυο πόλους της
αντίθεσης κεφάλαιο-εργασία. Η ζωντανή εργασία που
εξορίζεται από το κεφάλαιο αντικαθίσταται αντικειμενικά
από την συλλογική παραγωγική δύναμη.

«Η σύγχρονη λοιπόν ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων με
τις δυνατότητες απελευθέρωσης του χρόνου που προσφέρει,
η τάση ενοποίησης χειρονακτικής και διανοητικής
εργασίας, με την αντίστοιχη κοινωνικοποίηση της
παραγωγής μέσω της γενικής διάνοιας του συλλογικού
εργαζόμενου αποτελεί την βάση της κοινωνίας των
«ελεύθερων συνεταιρισμένων παραγωγών». Την βάση του
κομμουνισμού».

Αυτό δεν συνεπάγεται το άμεσο πέρασμα στο κομμουνισμό.
Απεναντίας κάνει ακόμη πιο εκρηκτική την αντίθεση
παραγωγικών δυνάμεων και παραγωγικών σχέσεων.
Διαμορφώνοντας τη βάση που πάνω της θα πατήσει ο
κομμουνιστικός διεθνιστικός αγώνας της σύγχρονης
εργατικής τάξης. Όποτε η κατάργηση, επί της ουσίας του
άρθρου 16 προσπαθεί να περιχαρακώσει τις τάσεις
υπέρβασης του καπιταλιστικού καταμερισμού εργασίας.

Το ίδιο μπορούμε να πούμε ότι γίνεται και με το άρθρο 17
επεκτείνοντας την ατομική ιδιοκτησία στο πεδίο των
πνευματικών δικαιωμάτων. Σε μία εποχή που στο τομέα των
νέων τεχνολογιών εξελίσσεται μια επανάσταση με τα
«ανοικτά»λογισμικά, π.χ Linux που μέσω της συνεργατικής
δυναμικής των χρηστών- παραγωγών βελτιώνει τα
προγράμματα και τις παραγωγικές δυνάμεις καταργώντας επί
της ουσίας τον καταμερισμό εργασίας και την ατομική
ιδιοκτησία, σε αντίθεση με τα «κλειστά» λογισμικά, π.χ
Microsoft που ουσιαστικά μπλοκάρει την ανάπτυξη και την
βελτίωση των παραγωγικών δυνάμεων.

Όπως είπαμε είναι ανώφελο να υπερασπιζόμαστε το υπάρχον
συνταγματικό πλαίσιο. Όπως δεν κάνει για τις δυνάμεις
του κεφαλαίου δεν κάνει ούτε για εμάς. Σε αυτό που
πρέπει να οδηγηθούμε είναι στην διαλεκτική αναβάθμιση
των εργατικών και λαϊκών κατακτήσεων αυτού του
συντάγματος.

Έτσι απέναντι στις τάσεις περιχαράκωσης των νέων
δυνατοτήτων της γνώσης, των νέων τεχνολογιών και της
ανθρώπινης δημιουργικότητας. Το μέτωπο εργασίας-παιδείας
θα πρέπει να προτάξει αιτήματα χειραφέτησης της γνώσης,
των παραγωγικών δυνάμεων, της ανθρώπινης
δημιουργικότητας από το κεφάλαιο.

Αξιοποιώντας τις οξύτατες αντιφάσεις που απορρέουν από
την διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης.
Στοχεύοντας να υπάρξουν βαθύτατες ρωγμές στο
αντιδραστικό μπλοκ εξουσίας. Οικοδομώντας ένα εργατικό
αντικαπιταλιστικό μέτωπο που δεν θα φοβάται να βάλει
άμεσο ζήτημα εργατικής εξουσίας. Όπως άλλωστε έδειξε και
το παράδειγμα της ΟΑΧΑΚΑ αλλά και παλαιότερα ιστορικά
παραδείγματα μια μακροχρόνια διπλή εξουσία τελικά ευνοεί
τις δυνάμεις του κεφαλαίου και όχι των καταπιεσμένων.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΡΓΥΡΟΣ

Saturday, January 27 2007

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις