ΠΟΣΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΧΟΥΜΕ;

Πολιτική είναι η άμεση και όχι δια αντιπροσώπων - συλλογική και ατομική- ενασχόληση με τα ζητήματα της «πόλης» με την μέριμνα της «πολιτείας» και εντός αυτής της ουσιαστικά δημοκρατικής προοπτικής κάθε μορφή έμμεσης ή και άμεσης διαμεσολάβησης αποτελεί παραχώρηση σε ολιγαρχικών αντιλήψεων πολιτικά προταγματα.

Είτε αυτά είναι αυταρχικά, όπως την εποχή που ένας ή λίγοι ήταν ελεύθεροι- είτε γραφειοκρατικά στο όνομα του λαού και ακόμη και των καταπιεσμένων- είτε κοινοβουλευτικής μορφής, όπως την εποχή που οι κοινοβουλευτικοί θεσμοί έπαιζαν ένα ενεργό ρόλο ενσωμάτωσης των λαϊκών αναγκών- είτε τυπικής/ φορμαλιστικής μορφής, όπως στην μετα-δημοκρατική ιστορική φάση του ολοκληρωτικού καπιταλισμού.

Δηλαδή μιλάμε για διαφορετικές εκφράσεις ολιγαρχικής διακυβέρνησης, λιγότερο ή περισσότερο φιλελεύθερης ή αυταρχικής, που όμως θα είναι λάθος να μας οδηγήσει σε μια γενικότερη ισοπέδωση των ολιγαρχικών πολιτικών εκφράσεων στο όνομα ενός ιδεατού σχήματος άμεσης και αδιαμεσολάβητης δημοκρατικής πρακτικής. Κατά συνέπεια- κατά μια έννοια - το ζήτημα της δημοκρατίας και στην εποχή μας είναι το πεδίο που αντανακλά την σύμφυση των διαφορετικών κοινωνικών και βιοπολιτικών συγκρουσιακών πεδίων και πλαισίων.

Εντός αυτού του πεδίου το πρωτεύον που πρέπει να προσέξουμε είναι εάν και κατά πόσο τα ζητήματα της «πόλης»- δηλαδή εάν τα ζητήματα της «πολιτείας»- τα παραχωρούμε άνευ όρων σε πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις που τα ιδιοτελή συμφέροντα είναι λιγότερο ή περισσότερο «αλλότρια» προς σε αυτά της «πόλης» ή απεναντίας η εξουσία διασπείρεται στους ίδιους τους ενεργούς πολίτες, διαμορφώνοντας δημόσιους χώρους δράσης και παρέμβασης.

Φυσικά αυτά τα ζητήματα δεν κινούνται μονοδιάστατα και γραμμικά και είναι εμφανής η αλληλοδιαπλοκή των διαφορετικών επιπέδων και των πεδίων. Ας δούμε π.χ το ρόλο των ΜΜΕ και της θεαματικοποίησης της πολιτικής διαμεσολάβησης- είτε πρόκειται για την δικαιολόγηση της υπάρχουσας πραγματικότητας- είτε πρόκειται για μια κριτική εντός των ορίων του συστήματος - όπως είναι κριτική τύπου Λαζόπουλου - είτε πρόκειται για τον τρόπο που κτίζουν το «νέο» ή ενσωματώνουν το ριζοσπαστικό- όπως στην περίπτωση της διαφήμισης του νέου προέδρου του ΣΥΝ του Α. Τσίπρα.

Κατά συνέπεια μια σύγχρονη δημοκρατική πρακτική δεν μπορεί να αρνηθεί με ένα εικονομαχικό τρόπο τα ΜΜΕ , ούτε όμως να υποταχτεί άνευ όρων στην εικονοκλαστική - θεαματική σαγήνη της κοινωνίας του θεάματος. Μάλλον θα πρέπει να αναστοχαστεί με ένα νέο καινοτόμο τρόπο τα αντικειμενικά δεδομένα που διαμορφώνουν τα ΜΜΕ και η νέα τεχνολογία, ερχόμενο σε σύγκρουση με τις εξουσίες που διαμορφώνουν συνειδήσεις μέσω των ΜΜΕ στο όνομα της κοινωνικής συναίνεσης.

Και για να γίνω πιο συγκεκριμένος, η νέα τεχνολογία – π.χ το ιντέρνετ- διαμορφώνει ένα παράλληλο- καθόλα πραγματικό σύμπαν- που γίνεται εφικτός ένας πειραματισμός μιας άμεσης και διαμεσολαβητής δημοκρατικής πρακτικής.

Το ίδιο όμως πρωτεύον ζήτημα είναι η δημοκρατία στους χώρους που εργαζόμαστε, που κινούμαστε , που ζούμε. Γιατί αυτή η κοινωνική δημοκρατία- εν πολλοίς- καθορίζει την δυνατότητα συνάντησης μας με ανατρεπτικά και χειραφετικά ρεύματα που αλλάζουν με τρόπο ριζοσπαστικό την καθημερινότητα.

Και σε αυτό λοιπόν το πλαίσιο τα γεγονότα και τα πράγματα σήμερα μάλλον δεν πάνε καλά: Στους χώρους εργασίας «τα πλακώνει η σκλαβιά» της εργοδοτικής τρομοκρατίας και όποιος εργαζόμενος σηκώνει κεφάλι και διεκδικεί το δίκιο του καταλήγει άνεργος. Όσο για τις συνδικαλιστικό κίνημα ούτε θέλει να υπερασπίσει τα συμφέροντα –ιδιαίτερα των νέων εργαζόμενων στους χώρους των ΔΕΚΟ- ούτε μπορεί να συγκινήσει τους εργαζόμενους, ύστερα από δύο δεκαετίες συνεχόμενων ήττων και ταξικών υποχωρήσεων.

Ενώ οι σύγχρονες πόλεις και καπιταλιστικές μητροπόλεις όλο και πιο συχνά και στυγνά μετατρέπονται σε κατεχόμενες περιοχές που οι δυνάμεις ασφαλείας, η αστυνομία , τα ματ,, κτλ λειτουργούν ως κατοχικά στρατεύματα, υποστηριζόμενες από την νέα τεχνολογία επιτήρησης , έλεγχου και πειθάρχησης των «άτακτων» βιοπολιτικών σωμάτων που διαμαρτύρονται για τα κακώς κείμενα των κυβερνήσεων, αλλά και των δημοτικών αρχών ως τοπικών κρατών.(τοπικό παράδειγμα το ΞΕΝΙΑ). Την ίδια στιγμή όλο και πιο συχνά η κρατική εξουσία χρησιμοποιεί τα παρακρατικά πλοκάμια της σε βάρος αγωνιστών/ιων, απόρροια μάλλον της ανασφάλειας της να επιβάλει την «σιωπή των αμνών».

Εάν είναι αλήθεια πως μεταπολεμικά περάσαμε από την κοινωνία της πειθάρχησης, στην κοινωνία του έλεγχου, τότε σε αυτή την φάση του ολοκληρωτικού καπιταλισμού έχουμε περάσει σε μια νέα υβριδική μορφή έλεγχου και πειθάρχησης. Ένα απέραντο καπιταλιστικό στρατόπεδο- εργοστάσιο με την κοινωνία του θεάματος και τον μηδενισμό της κατανάλωσης και του εμπορεύματος να παίζουν το ρόλο του μηχανισμού της σύνεσης και της συνέτισης των σωμάτων της ζωντανής εργασίας.

Αυτό δεν συνεπάγεται ένα κόσμο σε τέλμα - κάθε άλλο- πρόκειται για ένα διαρκές γίγνεσθαι που απέναντι στις επιβολές του κεφαλαίου εφευρίσκονται μορφές αντίστασης που δεν χωράνε στους κλειστούς - αν και ευέλικτους- κώδικες του ολοκληρωτικού καπιταλισμού.

Τα παραδείγματα μπορεί σε αυτή την φάση να φαίνονται μοριακά , αλλά σε συγκεκριμένες περιπτώσεις η τάση της αντίστασης και της χειραφέτησης- μια «αντικειμενική τάση του κομμουνισμού» κατά μερικούς- καθορίζει την εξέλιξη των γεγονότων. Όπως είναι η δράση των Ζαπατίστας ή η κομμούνα της Οαχάκα.

Κατά μια προσέγγιση είναι το σύστημα του κεφαλαίου που κάθε φορά απαντάει στις προκλήσεις της αντίστασης και όχι το αντίθετο. Ας δούμε π.χ το ζήτημα της μετανάστευσης που υποσκάπτει τα σύνορα και τα κρατικά στεγανά. Για τον παγκοσμιοποιημένο ολοκληρωτικό καπιταλισμό είναι ευχάριστο να κυκλοφορούνε τα εμπορεύματα ή οι άνθρωποι ως καταναλωτές, αλλά όχι οι άνθρωποι ως ελεύθερες πολιτικές οντότητες ή εργατική δύναμη. Καθώς γνωρίζουν πως μια διαρκή ελεύθερη κινητικότητα της εργατικής δύναμης ή μια ελεύθερη κίνηση των πολιτικών οντοτήτων θα οδηγούσε στην ενοποίηση της και στην ισχυροποίηση της ζωντανής εργασίας.

Απεναντίας αυτό που επιτρέπει και το ενισχύει- ως σαν σημείο- ο σύγχρονος καπιταλισμός είναι η διαμεσολαβημένη από το δίκτυα της εμπορίας των ανθρώπων κινητικότητα της εργατικής δύναμης που μας επιστρέφει στην βαρβαρότητας της δουλοκτησίας.

Μια αντίσταση-που προηγείται- πληθυντική και ταυτόχρονα νομαδική, συλλογική και ταυτόχρονα ατομική, συνειδητή και αυθόρμητη , μαζική και μοναδική. Μια αντίσταση που παράγει εξουσία και αυτή με την σειρά της παράγει γνώση. Γνώση που έρχεται σε ρήξη με την υπάρχουσα πραγματικότητα αλλά και ενσωματώνεται στην κάθε φορά νέα κατάσταση πραγμάτων.

Κατά συνέπεια πολιτική και δημοκρατία δεν είναι μόνο το δικαίωμα να μιλάμε ή να ψηφίζουμε- εξάλλου στις μέρες μας οι εκλογικές μας επιλογές είναι περιορισμένες- αλλά να παράγουμε την γνώση που θα μεριμνά για τα ζητήματα της «πόλης», να παράγουμε την γνώση που ανατρέπει την κάθε φορά υπάρχουσα τάξη πραγμάτων. Αυτό σημαίνει να παράγουμε την αντίστοιχη εξουσία που απορρέει από αυτή την γνώση για να διαμορφώσουμε ένα πολύμορφο ελεύθερο και δημόσιο χώρο.

Μια ταξική γραμμή και γνώση που θα μετασχηματίζεται σε βιοπολιτική και μια πληθυντική βιοπολιτική δράση που μετασχηματίζεται σε μαχητικό ταξικό λόγο, διαμορφώνοντας τους όρους συνάντησης και ενοποίησης των πολλαπλών εργατικών τάξεων.

Και αυτό μπορεί να το πράξουν από κοινού όλες οι πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις που δεν συμβιβάζονται με την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων. Που αρνούνται να προσκυνήσουν αφέντες και ούτε επιθυμούν να γίνουν αφέντες στην θέση άλλων αφεντών., γνωρίζοντας πως πιο δούλος από τον δούλο είναι ο αφέντης.

Kοινή δράση λοιπόν - χωρίς καμία αμφιβολία- αλλά μακριά από κυβερνητισμούς και διαχειρίσεις, μακριά από ηγεμονισμούς και “ετσιθελισμους”. Όλα στο φως, όλα στην παραγωγική δύναμη του πλήθους για την οικοδόμηση μιας άμεσης-αδιαμεσολάβητης κοινωνικής - πολιτικής και οικονομικής δημοκρατίας. Για μια «απόλυτη δημοκρατία» -για να θυμηθούμε τον Σπινόζα και τον Νέγκρι- των παραγωγών του κοινού πλούτου, πλούτου υλικού και αϋλου, πλούτου συναισθηματικού, πλούτου σχέσεων.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΡΓΥΡΟΣ