ΠΡΟΣΩΠΟ ΜΕ ΠΡΟΣΩΠΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

«...Η δημοκρατία είναι η λύση του αινίγματος της πολιτειακής οργάνωσης γιατί μόνο με την δημοκρατία η πολιτειακή οργάνωση φαίνεται αυτό που πραγματικά είναι:ένα ελεύθερο προϊόν του ανθρώπου..» Κ. ΜΑΡΞ

Με γνώμονα αυτό που έγραψε ο Κ. Μαρξ θα προσεγγίσουμε την σχέση Δημοκρατίας και Καπιταλισμού. Σε μια εποχή που από την μια δεν αμφισβητείτε η κοινοβουλευτική Δημοκρατία αλλά από την άλλη υπάρχει τεράστιο χάσμα ανάμεσα στο πολιτικό επιτελείο και στο εκλογικό σώμα. Μια τεραστία και δίχως επιστροφή κρίση αντιπροσώπευσης των πολλών εντός του κοινοβουλευτικού πλαισίου.
Και αυτό μάλλον όχι άδικα καθώς οι πολιτικοί μας κάνουν οτιδήποτε για να εκφυλίσουν τον ρόλο τους κοιτώντας μόνο τα ιδιοτελή τους συμφέροντα. Αυτό από την άλλη δεν συνεπάγεται πως οι «κάτω» κάνουν κάτι το διαφορετικό. Η κυριαρχία ενός καπιταλιστικού μηδενισμού και μιας απίστευτης σήψης και παρακμής φαίνεται να έχει διαβρώσει κάθε κοινωνικό ιστό. Κανείς δεν πιστεύει κανέναν και ιδιαίτερα αυτούς που μιλάνε στο όνομα του γενικού καλού.
Η διέξοδος μπορεί να έρθει μόνο μέσα από τον ενεργητικό και καθολικό αναστοχασμό των ιστορικών στιγμών που οι «κάτω» πίστεψαν πως μπορεί τα πράγματα να πάνε αλλιώς σε συνάρτηση με τις δυνατότητες που γεννά η εποχή μας. Η απόπειρα μας να προσεγγίσουμε την σχέση Δημοκρατίας και Καπιταλισμού εξυπηρετεί αυτή την αναγκαιότητα προσπαθώντας να προβληματίσει και φιλοδοξώντας να ανοίξει μια κουβέντα στην εποχή της καθολικής. αμνησίας. Αναλύοντας το σύγχρονο δημοκρατικό πρόβλημα, θα αποπειραθώ να δώσω κάποιες απαντήσεις στα παρακάτω 3 ερωτήματα:
1) τι μπορούμε να ονομάσουμε δημοκρατία;
Η Δημοκρατία σαν έννοια γεννήθηκε στην αρχαία Ελλάδα και σημαίνει εξουσία του δήμου, δηλαδή είναι η εξουσία των ελεύθερων πολιτών. Στην αρχαία Ελλάδα οι δημοκρατικοί θεσμοί είχαν μια εξέλιξη που οδήγησε σταδιακά από τον 8 αιώνα έως τον 5 αιώνα στην εγκαθίδρυση δημοκρατικών πολιτευμάτων , το πιο προχωρημένο ήταν της Αθήνας.
Η «πόλις», το σώμα των πολιτών, ήταν αυτόνομη (έθετε αυτή τους νόμους), αυτόδικος (οι ίδιοι οι πολίτες συμμετείχαν στα δικαστήρια) και αυτοτελής (η εκκλησία του δήμου έπαιρνε όλες τις αποφάσεις). Όλες οι εξουσίες πήγαζαν από το λαό και οι αρχές ήταν προσιτές για κάθε πολίτη. Η έννοια της πολιτικής αντιπροσώπευσης ήταν αδιανόητη για τους αθηναίους.
Αποκλειόταν βέβαια, οι γυναίκες, οι δούλοι και οι μετανάστες. Ένα γεγονός που μαζί με την ανυπαρξία διευρυμένης οικονομικής δημοκρατίας, οδήγησε στην ιστορική παρακμή και στο τέλος του πιο προχωρημένου κοινωνικού πειράματος άμεσης δημοκρατίας.
Φυσικά ίσως να ήταν αδύνατο με τους υλικούς όρους παραγωγής εκείνης της εποχής να μπορούσε να ολοκληρωθεί η πολιτική και οικονομική δημοκρατία των αρχαίων ελλήνων. Αφήνοντας μια ανατρεπτική σπορά που στοιχειώνει ανά τους αιώνες στους εξουσιαστές και τους καταπιεστές.
Όπως εξάλλου έδειξαν οι δημοτικές συνελεύσεις στην γαλλική επανάσταση, η Παρισινή Κομμούνα του 1871, τα Σοβιέτ στη Ρωσία το 1905 - 1917, τα εργατικά συμβούλια στη Γερμανία το 1919-20, τα Εργατικά συμβούλια στην Ιταλία το 1919-20, οι εργοστασιακές επιτροπές στην Ισπανία το 1936, τα
εργατικά συμβούλια στην Ουγγαρία το 1956. Αυτή η ανατρεπτική σπορά είναι που έπαιξε σημαίνοντα ρόλο στην οικοδόμηση της «κολοβής»κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και του κράτους πρόνοιας- μορφές οικονομικής δημοκρατίας)στις χώρες της δύσης.
2) έχουμε σήμερα δημοκρατία ;
Βρισκόμαστε στην φάση της πραγματικής υπαγωγής του κοινωνικού και φυσικού είναι στο κεφάλαιο. Σε μια φάση που η καπιταλιστική παραγωγή και οικονομία, το καπιταλιστικό κράτος , οι θεσμοί του αστικού κράτους, η πολιτική κοινωνία, η κοινωνία των πολιτών, γίνονται ενιαία κομμάτια του οργανικού κεφαλαιοκρατικού όλου.
Τούτο έχει σαν αποτέλεσμα: α)να καρκινοβατεί η διάκριση των εξουσιών, γεγονός που ναρκοθετεί τα θεμέλια της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. β) να ηγεμονεύουν νέες μορφές εξουσίας- ΜΜΕ, που συνδέονται με μεγάλα πολυεθνικά οικονομικά συμφέροντα. γ) παγκοσμιοποιήμενα πολιτικά και οικονομικά κέντρα(ΕΕ, ΔΝΤ, ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ... κτλ) να καθορίζουν σε σημαντικό βαθμό τις τύχες του κόσμου. δ) η νεοφιλελεύθερη αντεπανάσταση των τελευταίων δεκαετιών που διέλυσε το κράτος-πρόνοιας και η ανυπαρξία αριστερής αντιπρότασης να μην αφήνει περιθώρια για φιλολαϊκές-φιλεργατικές μεταρρυθμίσεις.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες η αντιπροσωπευτική κοινοβουλευτική δημοκρατία του όψιμου καπιταλισμού στην καλύτερη των περιπτώσεων παίζει τον ρόλο διαμεσολάβησης των ποικίλων συλλογικών και ατομικών ανταγωνισμών.
Ουσιαστικά πρόκειται για μια μορφή οργανωμένης διαμεσολάβησης ανάμεσα στο κράτος, στα ιδιωτικά συμφέροντα και στους πολίτες. Μιας διαμεσολάβησης που στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων απροκάλυπτα και κυνικά δικαιώνει τα μεγάλα επιχειρηματικά και ιδιωτικά συμφέροντα.
Μια επίφαση δημοκρατίας όπου οι ατομικές ψήφοι, αντιπροσωπεύουν ατομικές προτιμήσεις. Ωσάν να πρόκειται για καταναλωτές που αγοράζουν προϊόντα. Μια αντιπροσωπευτική δημοκρατία των ιδιωτών-καταναλωτών αλλά όχι των ενεργών πολιτών.
Ένα παιχνίδι εντός της κοινωνίας του θεάματος. Ένα παιχνίδι που το σύστημα και τα κόμματα του σπαταλάνε εκατομμύρια ευρώ ή δολάρια στις διαφημιστικές εταιρίες για να πείσουν τον λαό ότι έχει ουσία να πάρει μέρος σε ένα εξαρχής κακά στημένο παιχνίδι.
Σε ένα παιχνίδι που τα εμπορεύματα- κόμματα μοιάζουν τόσο πολύ μεταξύ τους. Για αυτό και στις χώρες που η ψήφος δεν είναι υποχρεωτική η συμμετοχή των ψηφοφόρων είναι πολύ μικρή.
Ένας κοινοβουλευτικός ολοκληρωτισμός στην υπηρεσία της εθνικής και διεθνικής οικονομικής ολιγαρχίας που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο βγάζει εκτός νόμου, όσες φωνές δεν τους είναι αρεστές. Π.χ Διαφορετική αντιμετώπιση έχουν τα κυρίαρχα πολιτικά ρεύματα από την παντοκρατορία των ΜΜΕ και διαφορετική τα μικρά κόμματα της ριζοσπαστικής αριστεράς. Ή π.χ οι κοινωνικοί αγώνες γίνονται πρώτο θέμα στην τηλεόραση, μόνο εάν αποκτήσουν δυναμικό χαρακτήρα. Και αυτό συνήθως γίνεται για να φοβίσει τους μικροαστούς και όχι για να αφυπνίσει συνειδήσεις.
Όσο αφορά στο κοινωνικό επίπεδο η έννοια της δημοκρατίας είναι μια τελείως άγνωστη λέξη. Η λέξη δημοκρατία στον ιδιωτικό τομέα είναι μια λέξη απαγορευμένη. Οι λέξεις, συνδικάτο, απεργία, εργατικά δικαιώματα και ανάγκες, είναι έννοιες ταμπού, λέξεις και έννοιες που μπορούν να οδηγήσουν στην απόλυση.
Δηλαδή σε ένα πιο συνολικό επίπεδα μιλάμε για μια απόπειρα ολικής απαξίωσης του «πολιτικού ζώου» του Αριστοτέλη και την δημιουργία άβουλων υπηκόων.
Για την απόπειρα ολοκληρωτικής υποταγής του αντάρτικου σώματος της ζωντανής εργασίας σε μια εποχή που μέσω της γενικής διανόησης( general intellect), όπως έχουμε πει και άλλοτε, είναι δυνατή η αυτοκυβέρνηση του.
3) είναι ρεαλιστική η άμεση δημοκρατία;
Η δημοκρατία είναι η παραγωγή ενός κοινού πλαισίου συμμετοχής και δράσης των ενεργών πολιτών. Είναι μια ανοικτή διαδικασία που τα κοινά συμφέροντα και οι ανάγκες των πολιτών και των εργαζόμενων παράγουν τρόπους έκφρασης και ηγεμονίας απέναντι στην κυριαρχία του κράτους , των ελίτ, των
πλούσιων και των ιδιοτελών συμφερόντων.
Πρόκειται για μια έννοια που η καθολική εφαρμογή της προϋποθέτει την υπέρβαση του καπιταλιστικού συστήματος και όλων των ταξικών κοινωνικών συστημάτων, την ανοικτή σύγκρουση με κάθε εξουσιαστικό πλαίσιο και δύναμη , από όπου και εάν προέρχεται.
Προϋποθέτει την οικοδόμηση μιας ίσης και ελεύθερης κοινωνίας: «Μια κοινωνία όπου η μεγάλη εργαζόμενη μάζα παύει να είναι μία μάζα διευθυνόμενη και αρχίζει αντίθετα να ζει με όλο της το είναι, την ενεργό οικονομική και πολιτική ζωή, που την διευθύνει με τον αυτοκαθορισμό της, όλο και πιο συνειδητά και πιο ελεύθερα»(Ρόζα Λούξεμπουργκ). Μιας σοσιαλιστικής- κομμουνιστικής κοινωνίας, όπως ονομάστηκε στον 20ο αιώνα.
Μιας κοινωνίας που η χειραφέτηση των εργαζόμενων θα είναι έργο των ίδιων των εργαζόμενων, καθιερώνοντας την πιο πλατειά δημοκρατία, με όσο γίνεται πιο άμεσες διαδικασίες, μιας δημοκρατίας πρόσωπο με πρόσωπο, με συνελεύσεις και ανακλητούς αντιπρόσωπους.
Η ανάγκη μιας τέτοιας δημοκρατίας να υπερασπιστεί τον εαυτό της από τους εχθρούς της , δεν σημαίνει περιορισμούς στην δημοκρατία, ακόμα και στα αστικά τυπικά δημοκρατικά δικαιώματα.
Η δημοκρατία των εργατικών συμβουλίων ή των πολύμορφων θεσμών κοινωνικού έλεγχου , δεν είναι η αναίρεση ή η κατάργηση των τυπικών αστικών δικαιωμάτων, αλλά η ολοκλήρωση τους σε πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.
Εκείνο που πρέπει από τα σήμερα , διαρκώς, και δίχως διακοπή να αναδεικνύεται είναι η τάση αυτοχειραφέτησης των εργαζόμενων μαζών. Αναλαμβάνοντας από σήμερα την διεύθυνση των αγώνων και αύριο την διεύθυνση της παραγωγής και της δημόσιας διοίκησης.
Ένα ανατρεπτικό απελευθερωτικό ρεύμα - μορφές πάλης που δίνουν στους εργαζόμενους και στους ενεργούς πολίτες με αμεσοδημοκρατικό τρόπο την ηγεσία των αγώνων.
Η ηγεσία των αγώνων, δεν μπορεί να είναι οι ηγέτες των κομματικών επιτελείων, αλλά οι γενικές συνελεύσεις των εργαζόμενων και πολιτών. Διαφορετικά αναπαράγεται ο αστικός καταμερισμός εργασίας και η καπιταλιστική ιεραρχία, με αποτέλεσμα η τάση της χειραγώγησης να κυριαρχεί πάνω στην τάση χειραφέτησης.




Δημήτριος Αργυρός