E. Μπιτσάκης: Οι δυνάμεις της αριστεράς να σταματήσουν τον ενδοαριστερό εμφύλιο

"Η κοινή δράση και ο διάλογος θα συμβάλουν στην αλληλοκατανόηση, στην υπέρβαση τραυματικών καταστάσεων και στη δημιουργία προϋποθέσεων για μονιμότερες μορφές συνεργασίας" σημείωσε στην "Αυγή" ο καθηγητής πανεπιστημίου και αγωνιστής της αριστεράς Ευτύχης Μπιτσάκης. Παράλληλα επισήμανε πως η κοινή δράση της αριστεράς αποτελεί προϋπόθεση ώστε να καταφέρει να υπερβεί τις αδυναμίες και τα λάθη του παρελθόντος.
Είναι γνωστό ότι για χρόνια συμμετέχετε στις δραστηριότητες και τα όργανα του ΝΑΡ. Παρ' όλα αυτά συχνά κάνετε προτάσεις ενότητας της αριστεράς. Θεωρείτε πως κάτι τέτοιο είναι εφικτό; Έχω κι εγώ την κακή συνήθεια να παρεμβαίνω ενίοτε στην πολιτική, επειδή πιστεύω ότι εκφράζω την επιθυμία και τις ελπίδες του "λαού" της αριστεράς ή, έστω, της πλειοψηφίας των αριστερών, κομμουνιστών και μη. Δεν έκανα όμως ποτέ πρόταση για ενότητα, αλλά για κοινή δράση, επιμέρους συνεργασίες και δημιουργικό διάλογο. Στις προηγούμενες εκλογές, π.χ., πρότεινα να υπάρξει κοινό ψηφοδέλτιο με βάση τρία σημεία: Εναντίον της φτώχειας μέσα στον αυξανόμενο κοινωνικό πλούτο, εναντίον της συστηματικής οικοδόμησης του κράτους καταστολής και εναντίον των πολέμων της "νέας τάξης". Κάνοντας αυτή την πρόταση ήξεραν ότι δεν θα γινόταν δεκτή από το σύνολο της αριστεράς. Τότε γιατί την έκανα; Όπως έγραψε η Εποχή, κάποιος έπρεπε να την κάνει. Αλλά προτάσεις αυτού του είδους εντάσσονται σε μια ευρύτερη προοπτική: Αυτό που σήμερα δεν είναι εφικτό, είναι αναγκαίο και πρέπει κάποτε να γίνει. Πράγματι: Ζούμε σε μια εποχή που διακυβεύεται το ίδιο το μέλλον της ανθρωπότητας, αλλά οι δυνάμεις της ελληνικής αριστεράς δεν μπόρεσαν ακόμα να υπερβούν το παρελθόν τους. Είμαστε όλοι θραύσματα της κάποτε ενιαίας αριστεράς. Ας αρχίσουμε, λοιπόν, από στοιχειώδεις μορφές συνεργασίας. Η κοινή δράση και ο διάλογος θα συμβάλουν στην αλληλοκατανόηση, στην υπέρβαση τραυματικών καταστάσεων και στη δημιουργία προϋποθέσεων για μονιμότερες μορφές συνεργασίας, εκλογικές συνεργασίες κ.λπ.
Πώς είδατε την πρόταση του Μανώλη Γλέζου για κοινό ευρωψηφοδέλτιο και κοινή δράση των δυνάμεων της αριστεράς;
Η πρόταση του Μανώλη Γλέζου, παλαιού συγκρατούμενου, κινείται περίπου στο ίδιο πνεύμα. Ήταν, λοιπόν, φυσικό ότι δεν θα έβρισκε πολλά "ευήκοα ώτα". Όμως έπρεπε να γίνει. Και μια διευκρίνιση: Χωρίς ξεκαθάρισμα των λογαριασμών μας με το παρελθόν, δεν υπάρχει μέλλον. Επί του παρόντος, στρατηγικού χαρακτήρα συνεργασίες είναι ανέφικτες. Όμως πρέπει να επιμείνουμε στο εφικτό: στην κοινή δράση και στον θεωρητικό διάλογο. Οι τρεις σημερινές συνιστώσες της αριστεράς είναι ένα δεδομένο. Παρά τις διαφορές, αντικειμενικά δεν είναι εχθρός. Άλλος είναι ο εχθρός. Οι ηγεσίες των τριών συνιστωσών (ΚΚΕ, ΣΥΡΙΖΑ, εξωκοιν. αριστερά) έχουν συνεπώς ιστορική ευθύνη: να σταματήσουν τον ενδοαριστερό εμφύλιο και να συνεργαστούν στα επιμέρους, χωρίς να απαιτούν ομοφωνία σε θέματα στρατηγικής. (Ποια από τις τρεις συνιστώσες έχει επεξεργασμένη στρατηγική;).
Μπορεί η αριστερά στη χώρα μας να κατανοήσει αδυναμίες και λάθη του παρελθόντος που την οδήγησαν στον πολυκερματισμό και να τα μετατρέψει σε δημιουργική δύναμη;
Έχουν γραφτεί πολλά για την ιστορία της αριστεράς, αρχίζοντας από το 1940. Όμως μια συνολική και γενικά αποδεκτή ερμηνεία των κρίσιμων στιγμών αυτής της περιόδου δεν υπάρχει. Παραδείγματος χάριν:
Γιατί το νικηφόρο ΕΑΜ διεκδικούσε λίγα υπουργεία στον Λίβανο χάριν μιας "εθνικής ενότητας";
Γιατί παρευρέθηκε στη μάχη του Δεκέμβρη (1949) και, αφού δέχτηκε την πρόκληση, γιατί έστειλε τον Άρη στην Ήπειρο να κυνηγά τον ανύπαρκτο Ζέρβα; Και γιατί το ΕΑΜ παραδόθηκε αμαχητί στη Βάρκιζα; Και πώς να δικαιολογηθεί η ασυναρτησία που χαρακτηρίζει την τραγική πολιτική την περίοδο του Εμφυλίου; Και όταν υπήρξε μια νέα ευκαιρία μετά την πτώση της χούντας, τι νόημα είχε ο στόχος της "αλλαγής", της "στέρεας αλλαγής"; Εβδομήντα χρόνια: άλλοι δεν θέλουν, άλλοι δεν νοιάζονται και άλλοι, παρά τις καλές προθέσεις, παραμένουν δέσμιοι του παρελθόντος.
Η κοινή δράση, μορφές συνεργασίας και το άνοιγμα της θεωρητικής συζήτησης αποτελούν προϋπόθεση για να υπερβούμε την ιστορία μας. Καμία από τις δύο κύριες συνιστώσες της αριστεράς δεν πραγματοποίησε τη θεωρητική υπέρβαση. Αλλά το μέλλον, αν και σκοτεινό, είναι μπροστά μας.
Παρακολουθήσατε το 18ο Συνέδριο του ΚΚΕ και τις αποφάσεις του; Θεωρείτε πως είναι δυνατό να "ταιριάξουν τα χνώτα" σας -όπως λέει η Αλ. Παπαρήγα- μετά την επαν-υιοθέτηση της σταλινικής περιόδου εκ μέρους του ΚΚΕ;
Πρώτη διευκρίνιση: Δεν ταυτίζω τους τίμιους αγωνιστές του ΚΚΕ με τη σημερινή ηγεσία αυτού του κόμματος. Προφανώς τα χνώτα μας δεν ταιριάζουν, δοθέντος ότι εγώ είμαι "ναυάγιο της ταξικής πάλης", που κατά καιρούς με ανασύρει από τον πάτο ο αστικός Τύπος για να χτυπήσω το κόμμα και τον "σοσιαλισμό που γνωρίσαμε" (Ριζοσπάστης). Αλλά το πρόβλημα δεν είναι προσωπικό.
Η ηγεσία του ΚΚΕ, μη θέλοντας και μη μπορώντας πλέον να ερμηνεύσει την ιστορία του κόμματος και προπαντός την κατάρρευση του σοσιαλιστικού στρατοπέδου, διαμόρφωσε μια αντιμαρξιστική αντίληψη της ιστορίας. Και τώρα είναι πλέον έγκλειστη στο "θεωρητικό" σχήμα της. Να ελπίσουμε πως οι νέες δυνάμεις του ΚΚΕ θα μπορέσουν να υπερβούν αυτή την ιστορική και πρακτική οπισθοδρόμηση και να συμπορευτούν στους κοινούς αγώνες με τις άλλες δυνάμεις της αριστεράς; "Ενότητα μέσα στη διαφορά" δεν έλεγε ο Λένιν και πριν απ' αυτόν ο Μαρξ και πριν από τον Μαρξ ο Χέγκελ;

*(Και μία σύμπτωση: πριν από μισό αιώνα άρχισα να συνεργάζομαι με την Αυγή με το ψευδώνυμο Κώστας Πολίτης. Θα μάθουμε να συνομιλούμε ξανά;).