ΚΑΠΟΙΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ



Οικονομική κρίση και κέρδη πάνε μαζί
Τα οικονομικά στοιχεία εν Ελλάδι δεν είναι καθόλου καλά. Ανεργία στο φόρτε της- 11% στα Γιάννενα- και τα στοιχεία λένε πως θα ανέβει κι άλλο. Πτώση κερδών και αναδουλειές στα μικρομάγαζα που οδηγούνται στο κλείσιμο των πιο μικρών και αδύνατων επιχειρήσεων, αυξάνοντας και άλλο τον αριθμό των ανέργων.

Ένα μπλοκάρισμα στην αγορά- έλλειψη ρευστού στάση εμπορίου έλεγαν οι παλιοί-  ένα μούδιασμα, ένας φόβος και μια ανασφάλεια για το αύριο. Στα 30 εκατομμύρια ευρώ,  φτάνει αυτά που χρωστάνε Νομαρχία και Περιφέρεια στην αγορά των Ιωαννίνων, απόρροια της απουσίας χρηματοδότησης του κράτους στις περιφέρειας.  Ένα ποσό αρκετά υψηλό ποσό για να ζεστάνει λίγο την παγωμένη αγορά μας.

Φυσικά κέρδη υπάρχουν, λιγότερα από πριν αλλά εμφανίζονται  ακόμη κέρδη, χρήματα υπάρχουν˙ το Χρηματιστήριο κάνει πάρτι από την μέρα που βγήκε η ισχυρή κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ. Και δεν πρόκειται για μικροεπενδυτές- κάθε άλλο-αυτοί έχουν εξαφανιστεί από την πιάτσα, από το κάζο, την κλεψιά καλύτερα, του 1999.

 Στο Χρηματιστήριο παίζουν αυτή την στιγμή, διάφορα μικρομέγαλα «αρπακτικά», απομεινάρια της «παλαιάς φυλής» των γιάπηδων, που περιμένουν ευκαιρίες, αλλά και μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα. Μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα που συνδέονται αμεσότατα με την παγκόσμια αγορά, με το πολυεθνικό κεφάλαιο.

Η «κομμουνιστική» Κίνα σώζει την παρτίδα
Μια παγκόσμια αγορά που και αυτή βρίσκεται σε κρίση, βαθιά και πολύπλευρη, μόνο που τα τεράστια κεφάλαια, βρισκόμενα στο 1% του πληθυσμού αντέχουν ακόμη. Ίσως γιατί το παγκόσμιο κεφάλαιο έχει μάθει το μάθημα του 1929, ίσως γιατί υπάρχει η «κομμουνιστική» Κίνα με την τεράστια, αλματώδη ανάπτυξη που στηρίζει τις ΗΠΑ και ΕΕ. Μια ανάπτυξη που και για την «κομμουνιστική» Κίνα είναι μικρότερη , αλλά ακόμη πολύ ψηλά για να στηρίζει το σύστημα.

Μια «κομμουνιστική» Κίνα με τα εκατοντάδες εκατομμυρίων εργαζομένων που στα βιομηχανικά εργασιακά κολαστήρια παράγουν κάθε μέρα, εκατοντάδες χιλιάδες εμπορευμάτων. Παράγουν τεράστια ποσότητα απλήρωτης εργασίας και υπεραξίας που μεταφέρεται και στην Δύση, κυρίως ΗΠΑ και λιγότερο ΕΕ και Ρωσία. Πρόκειται για συνθήκες πρωταρχικής συσσώρευσης κεφαλαίου στην «κομμουνιστική» Κίνα  που δίνει ανάσα στην σύνδεσης της με το παγκόσμιο καπιταλισμό.  

Φυσικά την νύφη την πληρώνουν οι εκατοντάδες εκατομμύρια εργαζόμενων που ζουν σε άθλιες συνθήκες εργασίας. Μόνο που και σε αυτό το πεδίο τα πράγματα δεν είναι άσπρο- μαύρο. Οι Κινέζοι αγρότες στην ύπαιθρο ζουν σε άθλιες συνθήκες ζωής και εργασίας. Τα πράγματα εκεί δεν νομίζω να έχουν προχωρήσει πέρα από το τι είχε κατακτήσει ο ΜΑΟ με τα δυο πιάτα φαγητό την ημέρα.

Ίσως από μια πλευρά να έχουν γίνει χειρότερα με την διάλυση ουσιαστικά του κρατικού πλάνου που υπήρχε και την αύξηση της ανισότητας ανάμεσα στους πλούσιους και τους φτωχούς. Ίσως από μια άλλη πλευρά η κατάσταση να έχει γίνει καλύτερη εξαιτίας των τεραστίων διαστάσεων οικονομική ανάπτυξη.

Οι φτωχοί αγρότες -εκ των καταστάσεων- αναγκάζονται να μεταφέρονται στα βιομηχανικά κολαστήρια που δουλεύουν σκληρά, άγρια, απάνθρωπα, σαν σκλάβοι σχεδόν, δίχως εργασιακά δικαιώματα. Μόνο που τα χαμηλά μεροκάματα , αυτά που εμείς θα τα χαρακτηρίζαμε χαρτζιλίκι, για αυτούς σημαίνει τεράστια άνοδο του βιοτικού τους επιπέδου.

   
    Η οικονομική κρίση αποτέλεσμα της ολοκληρωτικής εμπορευματοποίησης 
Ο καπιταλισμός αυτή την στιγμή είναι πιο παγκοσμιοποιημένος από ποτέ. Είναι στην πιο ολοκληρωμένη ή ολοκληρωτική του φάση ή στάδιο. Κάθε τι έχει αποικιστεί από το εμπόρευμα και δεν πρόκειται να απο-αποικιστεί εάν δεν ανατραπεί καθολικά αυτό το σύστημα.

 Μόνο που δεν λειτουργεί με το ίδιο επίπεδο ανάπτυξης παντού. Η ανισόμετρη αλλά και συνδυασμένη ανάπτυξη όχι μόνο υπάρχει αλλά και βαθαίνει σε απίστευτο βαθμό. Επίσης ισχύει τα πιο ανισόμετρα τμήματα της, όπως η Κίνα αλλά και οι άλλες νέες βιομηχανικές περιοχές, να  δημιουργούν πρωτόγνωρη  δυναμική στο σύστημα, ακόμη και μέσα στην κρίση. Την στιγμή που οι πιο αναπτυγμένοι κόμβοι αυτού του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος, εξαιτίας της τεράστιας ανάπτυξης τους αδυνατούν να την  εκμεταλλευτούν, προς όφελος των πολλών, αλλά και σε περιόδους κρίσης υπερ των λίγων.   

 Οι πιο υψηλά αναπτυγμένοι κόμβοι του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος έχουν φτάσει σε τέτοιο βαθμό ανάπτυξης που χρειάζονται ελάχιστη εργασία. Αυτό συνεπάγεται πτώση του ποσοστού κέρδους , καθώς το κέρδος παράγει μόνο η ζωντανή εργασία και όχι η νεκρή εργασία , δηλαδή οι μηχανές. Από την άλλη πλευρά η τεράστια παραγωγή εμπορευμάτων - κατά το ήμισυ παντελώς άχρηστη για τις βασικές ανθρώπινες ανάγκες- πρέπει να πουληθεί., έτσι ώστε να μετατραπεί η παραγόμενη υπεραξία σε κέρδος για το κεφάλαιο. Όμως η ανεργία αυξάνει , τα μεροκάματα σε πραγματικές τιμές πέφτουν, αντί  να ανέβουν και τα εμπορεύματα μένουν απούλητα, συσσωρεύονται και καταστρέφονται για να μην μηδενιστεί το ποσοστό κέρδους των επιχειρήσεων.

 Μια κατά βάση τρελή κατάσταση, που μόνο η ανατροπή, η διαλεκτική άρση – υπέρβαση αυτού του συστήματος που εμπορευματοποιεί τα πάντα, θα ήταν μια ριζικά καινοτόμα λύση. Μόνο που αυτό το ιστορικά αναγκαίο και ίσως και υποκειμενικά επιθυμητό δεν είναι ακόμη και πολιτικά δυνατό.

Εξάλλου η κοινωνική και πολιτική εξέλιξη και πρόοδος δεν κρίνεται με βάση τις υποκειμενικές επιθυμίες κάποιων- αυτές λειτουργούν σε συγκεκριμένα περιβάλλοντα- ιστορικά προσδιορισμένα. Κρίνονται με το κατά πόσο ώριμα είναι πράγματα για αλλαγές και ανατροπές.

Κατά πόσο ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής έχει ακόμη εφεδρείες και η Κίνα είναι μια τέτοια εφεδρεία.. Και κατά πόσο αυτοί που δεν έχουν αποθέματα και πουλάνε την εργατική τους δύναμη, κατανοήσουν την δύναμη που έχουν στα χέρια τους. Την παραγωγική εξουσία που καθορίζει το μέτρο των πραγμάτων.

Και αυτοί οι εργαζόμενοι δεν είναι τόσο οι εργάτες στην αλυσίδα παραγωγής της βιομηχανίας,  όσο  οι πνευματικοί εργάτες που συμμετέχουν ενεργά στην παραγωγή της νέας τεχνολογίας. Προϊόντα της νέας τεχνολογίας που μπορούν να λειτουργήσουν άμεσα και πέρα από το εμπορευματικό κύκλο.  Αυτή η άμεση παραγωγική τους δύναμη, τους, την δίνει την δυνατότητα της πολύπλευρης κατανόησης της εργατικής εξουσίας αυτών των εργατών.

Από τα δεδομένα στα απρόβλεπτα
Ξεφύγαμε όμως, απέχουμε πολύ, από αυτή την κατάσταση «βρασμού», αυτή την φάση της ιστορικής διακλάδωσης. Σήμερα τα πράγματα κινούνται με τους ρυθμούς που ξέρουμε, με τις συνθήκες που βιώνουμε, με τους συσχετισμούς δύναμης που υφιστάμεθα. Με δοσμένες απαντήσεις από πλευρά του συστήματος. Με απαντήσεις που συνδυάζουν αγορά και δημόσιες επενδύσεις με έμφαση  κατά βάση στην αγορά. Τα ζητήματα των λιμανιών, του Σκαραμαγκά δείχνουν τα όρια των παρεμβάσεων του κράτους.

Με μια κυβέρνηση που θα προσπαθήσει να βγάλει τα «κάστανα από την φωτιά», της κρίσης. Με την ΝΔ διαλυμένη  και ασκώντας , κατά βάση, από τα δεξιά, αντιπολίτευση. Και με μια πολύχρωμη αριστερά που δεν μπορεί να συνεννοηθεί ούτε στα στοιχειώδη, αν και ο κόσμος της συνεχώς τις δίνει μήνυμα αγωνιστικής ενότητας..

Φυσικά το ερώτημα παραμένει: τι μπορεί να γίνει σήμερα που τα πράγματα είναι δεδομένα;  Από την πλευρά πόσο δεδομένα είναι τα πράγματα; Μήπως μέσα σε τέτοιες συνθήκες κρίσης οι δυναμικές που δημιουργούνται συχνά είναι απρόβλεπτες και μπορούν να γίνουν οριακές;

Σε κάθε περίπτωση όμως οι μαχόμενες, και ριζοσπαστικές δυνάμεις αυτού του τόπου και ειδικότερα οι ανατρεπτικές δυνάμεις που δεν συμβιβάζονται με αυτή την υπάρχουσα τάξη  πραγμάτων πρέπει να κινηθούν με γνώμονα την υπεράσπιση και διεύρυνση των δικαιωμάτων της εργαζόμενης πλειοψηφίας.

Δεν πρέπει και δεν μπορεί να ξαναπληρώσουν την κρίση οι ίδιοι που πλήρωσαν τα άγρια φαγοπότια. Ούτε μπορούν οι ανατρεπτικές δυνάμεις να περιμένουν την χειροτέρευση  της κατάστασης για να βγουν μπροστά και ηρωικά. Ένας πεινασμένος και φοβισμένος άνθρωπος πιο εύκολα καταφεύγει σε σωτήρες και Χίτλερ, παρά γίνεται επαναστάτης.

Ο χειμώνας έρχεται  και φαντάζει άγριος, μόνο που και αυτός  ετοιμάζει στα σπλάχνα της γης την άνοιξη. Μια άνοιξη που όσο κι αν αργεί, στο τέλος θα ανθίσει την  γη και θα ξυπνήσει τα πάθη και τις επιθυμίες.

Δημήτρης Αργυρός 

























































     

    
    
     
         
   

   

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις