η παράξενη οντολογία του ελληνικού έθνους

Κρίση που βγαίνει από την έκφραση γνώμης, από την διχασμό-διχόνοια αντιλήψεων και από την εξάντληση κυρίαρχων παραδειγμάτων για το που πάνε τα πράγματα. Όπως συμβαίνει με την καθολική κρίση που μας προσφέρει την δυνατότητα να επανασχεδιάσουμε το παρόν και το μέλλον μας. Μας προσφέρει δυνητικά την ευκαιρία να αντιμετωπίσουμε την κρίση ως ένα δρόμο αυτογνωσίας και αυτοσυνειδησίας και όχι μόνο ως μια κατακλυσμιαία καταστροφική κατάσταση που αφήνει πίσω της το χάος.
Μέσα από παραπάνω οπτική τι θέση έχει άραγε η κυκλοφορία ενός βιβλίου για το έθνος, για την συνέχεια και την ασυνέχεια της εθνικής αφύπνισης; Τι είδους απαντήσεις μπορεί να βρει κανείς σε ένα βιβλίο που αναστοχάζεται την έννοια της συνέχειας του ελληνικού έθνους, σε μια περίοδο που ανοίγουν διάπλατα τα σύνορα του έθνους-κράτους σε κεφάλαια, πολυεθνικές και εμπορεύματα, κλείνοντας τα με τείχη στους ανθρώπους; Καταστρέφοντας βεβαιότητες ολόκληρων γενιών, αποδομώντας βίαια κοινωνικά και δημοκρατικά δικαιώματα;

Για τον καθηγητή πανεπιστήμιου- πρώην πρύτανη του Παντείου Πανεπιστήμιου- Γιώργου Κοντογιώργη, συγγραφέα του βιβλίου:«Περί έθνους και Ελληνικής συνέχειας»- εκδ: Ιανός-2011, οι απαντήσεις συσχετίζονται με την έννοια που δίνει στην ιδιαιτερότητα του Ελληνικού έθνους, που όπως συγκροτείται δίνει μια μέθοδο και διαδικασία απαντήσεων στα σύγχρονα προβλήματα, άρα και στην κρίση.

Για τον συγγραφέα το Ελληνικό έθνος είναι οντολογικά και κοσμολογικά διαφορετικό από τα έθνη της Εσπερίας. Η ιδιαιτερότητα του Ελληνικού έθνους βρίσκεται στην ανθρωποκεντρικότητα του Ελληνικού κόσμου. Μια ανθρωποκεντρική κοσμοσυστημική διάσταση που βασίζεται στην ελευθερία- «έκφραση και γινόμενο της καθολικής ελευθερίας που ενσωματώνει»- σε σύγκρουση με την δεσποτεία της Εσπερίας. Εκκινώντας την διαδρομή από την πόλη-(πόλις) στο έθνος-κράτος, ολοκληρώνοντας την σε αυτό της οικουμενικής κοσμόπολης. Με γνώμονα και μέτρο την ελευθερία και την δημοκρατία, ως αυτοδιαχείριση της κοινωνίας των πολιτών.

Κατά τον συγγραφέα πρόκειται για μια γνωσιολογική προσέγγιση που βρίσκεται σε αντίθεση και αντιπαράθεση με τις τρεις κυρίαρχες αντιλήψεις περί έθνους. Την αυθεντικά νεοτερική της κατασκευής του έθνους από το κράτος. Αυτής δηλαδή που κατά τον συγγραφέα συντάσσεται με τον εμπορευματικό κοσμοπολιτισμό της Εσπερίας. Δίχως να θεωρεί πως είναι απόλυτα ψευδής στο βαθμό που αφορά τα έθνη της Δύσης. Η δεύτερη αντίληψη, καταφανώς ιδεαλίζουσα «προβάλει την αδιάπτωτη συνέχεια του Ελληνισμού από την αρχαιότητα, δίκην ιδεώδους ή πεπρωμένου». Η τρίτη θεωρεί την έναρξη του Ελληνικού έθνους ή του νέο Ελληνισμού κατά τον ύστερο Βυζάντιο.

Ενώ από την πλευρά του εκτιμά πως η προσέγγιση του Ελληνικού έθνους συγκροτούμενη με κοσμοσυστημικούς όρους, έχει να επιδείξει μια ολοκληρωμένη διαδρομή, μια διαφορετικού τύπου συνέχεια. Η όλη ουσία της αντίληψης του συγγραφέα βρίσκεται στην δυνατότητα μιας εξελικτικής καθολικής γνωσιολογίας που μπορεί να προσφέρει την απαραίτητη αυτογνωσία που θα οικοδομήσει ανθρωποκεντρικά κοσμοσυστήματα που θα απαντάνε στα σύγχρονα προβλήματα.

Η προσέγγιση αρκετά ενδιαφέρουσα που ανανεώνει την εθνοκεντρική προβληματική, μακριά από ανόητους ρατσιστικούς και αιματολογικούς Έλληνοκεντρισμούς. Φυσικά δεν αντιμετωπίζει με την ίδια διεισδυτικότητα τις μαρξιστικές αντιλήψεις περί έθνους. Αυτές τις αντιλήψεις που διαλεκτικά συνδυάζουν την εθνική και κοινωνική απελευθέρωση με βάση την ταξική πάλη. Όσο και να φαντάζει παράδοξο η σχετική επιτυχία, στην αρχική τους φάση της κατάκτησης της εξουσίας, των κομμουνιστικών πειραμάτων του 20ού αιώνα συσχετίζεται με την παραπάνω διαλεκτική.

Ναι από μια άποψη το πόνημα του Γιώργου Κοντογιώργη είναι αρκούντως πιο εθνικιστικό- δίχως να ναι και σοβινιστικό-από τις κυρίαρχες αντιλήψεις περί συνέχειας του Ελληνικού έθνους που ιδεολογικά καθόρισαν το εθνικό μας γίγνεσθαι τον αιώνα που πέρασε.

Μόνο που η ανοικτή κοσμοσυστημική οπτική του δεν επιτρέπει να μετατραπεί σε όπλο στα χέρια μιας ακροδεξιάς, νέας και παλαιάς. Απεναντίας η οικουμενική ανθρωποκεντρική διάσταση του ελληνικού κοσμοσυστήματος δύναται-κάτω από όρους- να συσχετιστεί με λογικές ενός απελευθερωτικού μαχόμενου σύγχρονου διεθνισμού. Ιδιαίτερα αν συνδυαστεί και με αντίστοιχα εξισωτικά κοσμοσυστημικά μοντέλα κοινότητας στα πλαίσια ενός- όπως και να χει- αντιφατικού αντικαπιταλιστικού ρομαντισμού, όπως είναι αυτά των ινδιάνικων φυλών της Νοτίου Αμερικής, της θεολογίας της απελευθέρωσης και του ταξικού σιιτισμού.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΡΓΥΡΟΣ