ΝΑΖΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ

Πρόκειται για μια διαδεδομένη διαπίστωση πως η  δεκαετία του 30 υπήρξε εργαστήριο συστημικών  πειραματισμών και μεταβολών.  Η βαθιά καπιταλιστική κρίση της δεκαετίας του 30, που τελείωσε με το θυσιαστήριο του β’ παγκοσμίου πολέμου, γέννησε τις πιο βαθιές αντιδραστικές τομές και συστήματα που ανανέωσαν το καπιταλιστικό σύστημα.

Μια τέτοια απάντηση η πλέον αντιδραστική και βάρβαρη υπήρξε  ο ναζισμός. Και υπήρξε η πλέον αντιδραστική και βάρβαρη όχι μόνο εκ του αποτελέσματος αλλά και γιατί συστράτευσε στην αντιδραστική του ατζέντα λαϊκές- εργατικές μάζες  που κινήθηκαν και ενάντια στα δικά τους συμφέροντα.

 Λαϊκές και εργατικές μάζες που δεν χρησιμοποιήθηκαν μόνο ως εκλογικός μηχανισμός αλλά ως ένας μαζικός πολιορκητικός μηχανισμός που κέρδισε  πρώτα τις κοινωνικές μάχες στο δρόμο, στα εργοστάσια, στις γειτονιές και στα καπηλειά. Μάχες που δόθηκαν ενάντια στα σωματεία και τις αντιφασιστικές συλλογικότητες των κομμουνιστών και των αναρχοσυνδικαλιστών.

Διαμορφώνοντας μια άλλη εργατική φιγούρα, πιο πειθαρχημένη και υποταγμένη στα κελεύσματα του κράτους και της τάξης. Όπως περίτρανα αποδείχθηκε στην μεταπολεμική Γερμάνια και στις τρεις εκδοχές της. Την δυτική, την ανατολική και την ενιαία Γερμανία με την απροκάλυπτη καταστολή των εργατικών και νεολαιίστικων αντιδράσεων.

 Η Βαϊμάρη του αίματος  των εργατών  

Υπάρχει ένας πλούσιος ερευνητικός διάλογος για το πώς ο Ναζισμός κατέληξε να είναι μια σοβαρή ρεαλιστική συστημική  απάντηση στην κρίση του συστήματος. Μια διαδεδομένη άποψη- κάθε άλλο παρά αθώα- είναι πως οι Ναζί κέρδισαν την γερμανική εργατική τάξη και τους άνεργους. Έτσι μετατράπηκαν σε εναλλακτική απάντηση, εφαρμόζοντας ένα κεϊνσιανικό οικονομικό πρόγραμμα, αντίστοιχου του προγράμματος του «νιου ντηλ» στις ΗΠΑ.

Αυτή την «αναθεωρητική» άποψη επιχειρεί να αντιμετωπίσει ένα μικρό βιβλίο που πρόσφατα κυκλοφόρησε και στα Ελληνικά από τις  εκδόσεις antifa scripta. Πρόκειται για τον μικρό τόμο: «ΝΑΖΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΤΑΞΗ-ΚΡΙΣΗ, ΚΡΑΤΟΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΦΑΣΙΣΤΙΚΗ ΒΙΑ ΣΤΗΝ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ» του ιταλού ερευνητή Σέρτζιο Μπολόνια που ζει και εργάζεται στην Ιταλία και υπήρξε ηγετική μορφή των εργατιστών την δεκαετία του 60 και της  εργατικής αυτονομίας στην δεκαετία του 70.

Το βιβλίο υπερασπίζεται την άποψη  που λέει πως η εργατική τάξη της Γερμανίας όχι μόνο δεν πήγε με τους ναζί αλλά έδωσε σκληρές και αιματηρές μάχες εναντία τους. Φυσικά ο συγγραφέας ακολουθώντας την εργατίστικη παράδοση δεν μιλάει γενικά για την εργατική τάξη αλλά μιλάει για την τεχνική της σύνθεση, για τις ποιοτικές διαφοροποιήσεις της που μεγιστοποιούσαν τον κατακερματισμό της. Επίσης μιλάει και αναλύει το ρόλο, την ποιότητα και δράση των ανέργων στα πλαίσια του ταξικού κοινωνικού ανταγωνισμού.

Και σε αντίθεση με ότι κυκλοφορεί ο συγγραφέας θεωρεί πως οι άνεργοι εργάτες δεν ταυτίστηκαν με τους ναζί αλλά στρατεύτηκαν με τις αντιφασιστικές ομάδες που προέρχονταν από τους κομμουνιστές και τους  αναρχοσυνδικαλιστές. Οι ναζί αντίθετα σε μια πρώτη φάση κέρδισαν τμήματα των μικροαστών καθώς και τμήματα «νοικοκυραίων» της εργατικής τάξης που προέρχονταν από τους σοσιαλδημοκράτες.

Αυτή η τεχνική και σε τελευταία ανάλυση  πολιτική διάκριση ανάμεσα στα τμήματα της εργατικής τάξης που ακολούθησαν από την μια τους κομμουνιστές και τους αναρχοσυνδικαλιστές και από την άλλη τους σοσιαλδημοκράτες εξηγεί- κατά τον συγγραφέα- το ανέφικτο του ενιαίου αντιφασιστικού εργατικού μετώπου.

Πόσο μάλλον που μιλάει για τον βαθιά αντιδραστικό και συστημικό ρόλο της σοσιαλδημοκρατίας, των συνδικάτων της. Σοσιαλδημοκράτες που χρεώνονται την δολοφονία των κομμουνιστών ηγετών Κ. Λίμπκνεχτ και Ρ. Λούξεμπουργκ κατά την καταστολή της επανάστασης του 1918. Με την βοήθεια των εθνικιστικών παραστρατιωτικών ταγμάτων «φράικορπς»(ελεύθερα σώματα) που υπήρξαν οι μήτρες της δημιουργίας των ναζιστικών  ταγμάτων εφόδου(SA).

Σοσιαλδημοκράτες που παράλληλα χρεώνονται αυταρχικές και ημιδικτατορικές  πολιτικές στα πλαίσια της δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Που δεν ήταν τίποτε άλλο από ένα εργαλείο ταξικού πολέμου ενάντια στο προλεταριάτο από το γερμανικό κεφάλαιο.

Αυτό φαίνεται σε πολύ καλύτερο βαθμό από το ρόλο που έπαιξε η κοινωνική πρόνοια των δήμων. Ρόλο ελέγχου και πειθάρχησης των άνεργων εργατών διάμεσου των επιδομάτων πρόνοιας. Πολιτική που είχαν πρωτοστατήσει οι σοσιαλδημοκράτες, για να πάρουν τα ηνία στην συνέχεια οι ναζί. Διευρύνοντας αυτόν τον έλεγχο και την πειθάρχηση εισάγοντας  φυλετικά και κοινωνικά κριτήρια και χρησιμοποιώντας μορφές στρατιωτικοποιήσης της εργασίας σε δημόσια έργα και στα στρατόπεδα συγκέντρωσης.

Μπορούσαν να σταματήσουν τον Χίτλερ;  

Ο συγγραφέας σωστά καταγγέλλει τον δολοφονικό και βαθιά αντιδραστικό ρόλο της σοσιαλδημοκρατίας. Δεν πράττει το ίδιο με τις δολοφονικές παραλήψεις και λάθη της ηγεσίας των γερμανών κομμουνιστών. Δείχνει μάλιστα να δικαιολογεί έμμεσα την πολιτική της τρίτης περιόδου, την πολιτική του σοσιαλφασισμού. Σοσιαλφασισμός που μεταμορφώθηκε μέσα σε μια νύκτα στην πολιτική υποταγής στους σοσιαλδημοκράτες δια του λαϊκού μετώπου.  Δίνοντας εύσημα ο συγγραφέας  στο ΚΚΓ για την αγωνιστικότητα και την αποφασιστικότητα να ανακοπεί η ναζιστική προέλαση.

Επίσης παρόλο που μιλάει και δίνει μεγάλη έμφαση στην εργατική αντίσταση στο ναζισμό δεν απαντάει καθόλου για το πώς και αν μπορούσε να ηττηθεί η ναζιστική προέλαση. Δίνει μια εξήγηση στο πως χάθηκε η μάχη στο δρόμο, αλλά δεν καταπιάνεται καθόλου με το κυρίαρχο ερώτημα. Υπήρχε έστω και μια περίπτωση να μην ανεβεί ο Χίτλερ στην εξουσία;

Μπορούσε να οικοδομηθεί ένα εργατικό αντιφασιστικό μέτωπο που θα κέρδιζε την μάχη της κοινωνίας, των γειτονιών, της οικοδόμησης εργατικών, κοινωνικών και παραγωγικών αντιεξουσιών, όπως πάνω, κάτω έπραξαν σε μια αντιδραστική κατεύθυνση οι ναζί;

Και εν τέλει δεν δίνει απάντηση σε ένα άλλο κυρίαρχο ερώτημα, όπως εξάλλου δεν δίνει απάντηση σε αυτόν το ερώτημα το ρεύμα των εργατιστών, της μιας ή της άλλης οπτικής.   Η  εργατική τάξη- αυτή η αντιφατική ενότητα δυο τάσεων: Της τάσης χειραγώγησης και της τάσης της χειραφέτησης – μπορεί να αποτρέψει στο μέλλον αντίστοιχους κινδύνους; Μπορεί να δράσει για μακρόν με ηγεμονική την τάση χειραφέτησης, ως τάξη δηλαδή για τον εαυτό της; Σε κάθε άλλη περίπτωση κόκκινοι ή μαύροι γραφειοκράτες και εξουσιαστές θα την πειθαρχούν στα κελεύσματα του κυριάρχου πόλου του κεφαλαίου.

Πόσο μάλλον που αυτή την στιγμή ζούμε μια κρίση που πιθανόν να είναι βαθύτερη και από την κρίση του 1929. Δίχως η αριστερά και το εργατικό κίνημα να είναι ανάλογα ετοιμοπόλεμο. Απεναντίας αν στην δεκαετία του 30 υπήρχε και η ΕΣΣΔ με τα καλά και τα άσχημα της σήμερα απουσιάζει μια εναλλακτική λύση στην βαρβαρότητα.

Ίσως τελικά μια απάντηση δώσει η ίδια η πραγματικότητα με τις αντιθέσεις της!!!! Προχθές ένας  άνεργος εργάτης στην Κομοτηνή με το όπλο στο χέρι πήγε να βρει το δίκαιο του. Μια πράξη απελπισίας που αν δεν οργανωθεί από τις δυνάμεις της αντικαπιταλιστικής ανατροπής θα οργανωθεί από τις δυνάμεις παρακμής, της πατριδοκαπηλείας και της άκρας δεξιάς. Που εκ νέου θα αποτελέσουν μια βάρβαρη λύση στα συστημικά αδιέξοδα.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΡΓΥΡΟΣ